Saturday, April 27, 2013

អត្ថន័យ​ឈ្មោះ​ហៅ​របស់​អម្បូរ​ផ្តាសាយ

​រយៈពេល​កន្លងទៅ ផ្តាសាយ​ជ្រូក​ច្រើន​ត្រូវបាន​ហៅថា ផ្តាសាយ A/H1N1 ហើយ​ផ្តាសាយ​បក្សី​តែង​ត្រូវបាន​ហៅថា ផ្តាសាយ A/H5N1 ។ ថ្មីៗ​នេះ​លេចចេញ​បន្ថែម​ផ្តាសាយ​ថ្មី​១​ប្រភេទ​រកឃើញ​នៅ​ប្រទេស​ចិន ត្រូវបាន​ហៅថា ផ្តាសាយ A/H7N9 ។ ដូច្នេះ​អត្ថន័យ​របស់​សញ្ញា​នេះ​យ៉ាងដូចម្តេច ?


​ផ្តាសាយ​ជា​ជំងឺឆ្លង​បន្ទាន់​នៅ​ ផ្លូវដង្ហើម​បង្កឡើង​ដោយ​វីរុស​ផ្តាសាយ ។ វីរុស​ផ្តាសាយ​មាន​៣​ប្រភេទ គឺ​A , B និង C ។ វីរុស​ងាយ​ត្រូវកម្ទេច​នៅ​សីតុណ្ហភាព​ធម្មតា តែមាន​ថាមពល​រស់​ត្រាំត្រែង គួរសម​នៅ​សីតុណ្ហភាព​ទាប ។ ក៏​អាស្រ័យ​ដោយ​មូលហេតុ​នេះ​ដែល​ជំងឺ​ផ្តាសាយ​ច្រើន​ផ្ទុះឡើង​នៅ​រដូវរងា​ ខ្លាំង រដូវរំហើយ និង​ពេល​ធាតុអាកាស​ប្តូរ​ពី​រដូវក្តៅ​ទៅ​រដូវ​ត្រជាក់ ។​
​ឈ្មោះ​របស់​វីរុស​ផ្តាសាយ​១​ប្រភេទ ត្រូវបាន​សរសេរ​កាត់​ដោយ​អក្សរ "H" និង "N" ។ "H" ជា​អក្សរ​កាត់​របស់ Hemagglutininer ហើយ "N" ជា​អក្សរ​កាត់​របស់ Neuraminidase នេះ​ជា​ប្រូតេអ៊ីន ផ្ទៃ​ខាងក្រៅ ជាពិសេស​២​ប្រភេទ​ក្នុង​ពពួក​វីរុស​ផ្តាសាយ ។ នៅ​មនុស្ស មុននេះ​ពពួក​វីរុស​បាន​ធ្លាប់​បង្ក​ជំងឺ​ផ្តាសាយ​មាន​សញ្ញា​សម្គាល់ ពី​H1 ដល់ H3 (​ទាំងអស់​មាន​១៥​ប្រភេទ​វីរុស H) ចំណែក​ចំពោះ​វីរុស N នោះ​មានតែ N1 និង N2 គឺអាច​បង្ក​ជំងឺ​នៅ​មនុស្ស ។ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​ពួក​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ បាន​រកឃើញ​បន្ថែម​វីរុស​ផ្សេងៗ​មួយចំនួន​ក៏មាន​លទ្ធភាព​បង្ក​ជំងឺ​ឲ្យ​ មនុស្ស​ដូចជា​ផ្តាសាយ A/H7N9 ។​
​ដូច្នេះ​ជំងឺ​ផ្តាសាយ​ជ្រូក​ហៅថា ផ្តាសាយ A/H1N1 មានន័យ​ជា​ប្រភេទ​ជំងឺ​ផ្តាសាយ type A មាន​ប្រូតេអ៊ីន​ផ្ទៃ​ខាងក្រៅ ២​ប្រភេទ គឺ Hemagglutinine H1 និង Neuraminidase N1 ។ ជំងឺផ្តាសាយបក្សី​ហៅថា​ផ្តាសាយ A/H5N1 មានន័យថា ប្រភេទ​ជំងឺ​ផ្តាសាយ type A មាន​ប្រូតេអ៊ីន​ផ្ទៃ​ខាងក្រៅ ២​ប្រភេទ​គឺ Hemagglutinine H5 និង Neuraminidase N1 ។ ដូចគ្នានេះដែរ ជំងឺផ្តាសាយបក្សី​១​ប្រភេទ ទើបត្រូវ​បាន​រកឃើញ​នៅ​ប្រទេស​ចិន ហៅថា​ផ្តាសាយ A/H7N9 មានន័យ​ជា ប្រភេទ​ជំងឺ​ផ្តាសាយ Type A មាន​ប្រូតេអ៊ីន​ផ្ទៃ​ខាងក្រៅ​២​ប្រភេទ គឺ Hemgglutinine H7 និង Neuraminidase N9 ។​
​ដោយសារ​លក្ខណៈពិសេស​របស់​ប្រភេទ​វីរុស​ បង្ក​ជំងឺ​នីមួយៗ មុននេះ​ពពួក​អម្បូរ​វីរុស​ផ្តាសាយ​បក្សី​ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ តែ​ក្នុង​ហ្វូង​បសុសត្វ​ចិញ្ចឹម តែ​បច្ចុប្បន្ន​វា​អាច​ចម្លង​មក​មនុស្ស បង្ក​ជំងឺ​ធ្ងន់ធ្ងរ​ធ្វើ​ឲ្យ​បាត់​បង់ជីវិត ។ អ្នក​កើត​ជំងឺផ្តាសាយបក្សី A/H5N1 និង A/H7N9 ដោយសារ​ប៉ះពាល់​ជាមួយ​បសុសត្វ​មាន​ជំងឺ ហើយ​រហូតមកទល់​ស​ព្វ​ថ្ងៃ​ពុំទាន់​កំណត់​បាន​វីរុស​ផ្តាសាយ​នេះ​មានលទ្ធភាព​ ចម្លងជំងឺ​ពី​មនុស្ស​ទៅ​មនុស្ស ។ អ្នក​កើត​ជំងឺ​ផ្តាសាយ​ជ្រូក A/H1N1 ដោយសារ​ប៉ះពាល់​ជាមួយ​សត្វ​ជ្រូក​មាន​ជំងឺ ហើយ​វីរុស​នេះ​មានលទ្ធភាព​ចម្លង​ពី​មនុស្ស​ទៅ​មនុស្ស ហេតុនេះ​ល្បឿន​រាលដាល​លឿន ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ជាច្រើន​ត្រូវ​កើត​ជំងឺ និង​មាន​អត្រា​បាត់បង់​ជីវិត​ខ្ពស់ ។​
​ក្នុង​រយៈពេល​កន្លងទៅ មនុស្ស​ទើបតែ​យកចិត្តទុកដាក់​ដល់​ប្រភេទ​វីរុស​ផ្តាសាយ​ហៅថា ផ្តាសាយ A/H5N1 និង​ថ្មីៗ​នេះ​គឺ​ផ្តាសាយ A/H7N9 តែ​ជាក់ស្តែង​នោះ ក្នុង​ពពួក​ជំងឺ​ពីស​ត្វ​ឆ្លង​មក​មនុ​ស្សមាន​ច្រើន​ប្រភេទ​វីរុស​ផ្សេងៗ​ គ្នា​ស្ថិតក្នុង​ប្រភេទ​វីរុស​ផ្តាសាយ type A ក៏បង្ក​ជំងឺ​ឲ្យ​មនុស្ស​ដូចជា H3N2 , H1N1...
​ដើម្បី​បង្ការ​ប្រឆាំង​ឆ្លង​ផ្តាសាយ​ បក្សី A/H5N1 , A/H7N9 ឆ្លង​មក​មនុស្ស ត្រូវអនុវត្ត ៤​វិធានការ​មូលដ្ឋាន​គឺ នៅតាម​គ្រួសារ​ទាំងឡាយ​ត្រូវ​រកឃើញ​ឆាប់​បាតុភូត​បសុសត្វ​ងាប់​រង្គាល និង​ជូនដំណឹង​ភ្លាម​ឲ្យ​រដ្ឋអំណាច​តំបន់​ដើម្បី​ទប់ស្កាត់​ទាន់ពេល​កុំ​ឲ្យ​ ឆ្លង​រាលដាល ។ ដាច់ខាត​មិន​សម្លាប់ និង​ទទួលទាន​សត្វ​សង្ស័យ​កើត​ជំងឺ​ផ្តាសាយ ។​
​ពេល​មាន​នុស្ស​គ្រុនក្តៅ​ខ្លាំង​មាន​ ពាក់ព័ន្ធ​ដល់​បសុសត្វ​មាន​ជំងឺ​ត្រូវ​បញ្ជូនទៅ​ស្ថាប័ន​សុខាភិបាល​ភ្លាម ដើម្បី​ព្យាបាល​ទាន់ពេល ។ ប្រើ Chloramin B និង​សារជាតិ​កម្ចាត់​បាក់តេរី​ខ្លាំងៗ ដើម្បី​សម្លាប់​មេរោគ និង​បំបាត់​ក្លិន​ទ្រុង​សត្វ​ជាប្រចាំ​នៅក្នុង​គ្រួសារ និង​តំបន់​មាន​ជំងឺផ្តាសាយបក្សី ៕

Thursday, April 11, 2013

វិធីសាស្រ្តសិក្សាល្អៗ

វិធីសាស្រ្តសិក្សាល្អៗ

  • របៀប​ហាត់​អនុវត្ត​សរសេរ​ភាសា​អង់គ្លេស​
- ព្យាយាម​សរសេរ​គំនិត​​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​ជា​ភាសា​អង់គ្លេស​ ឧ.​ សរសេរ​អំពី​​បញ្ហា​ជីវិត គំនិត​ផ្ទាល់​ខ្លួន...
- ពេល​សរសេរ​កុំ​បារម្ភ​ពី​លំដាប់​លំដោយ​នៃ​គំនិត
- អាន​ឡើង​វិញ​មួយ​សប្តាហ៍​ម្តង​ នូវ​កំណត់​ត្រា​របស់​ខ្លួន
- ជ្រើស​រើស​យក​គំនិត​ឬ​ប្រធាន​បទ​ណាមួយ​ដែល​អ្នក​ពេញ​ចិត្ត​យក​មក​បក​ស្រាយ​ ពង្រីក​បន្ថែម
- យក​អត្ថបទ​ដែល​សរសេរ​រួច​ឲ្យ​មិត្ត​ភក្តិ​ឬ​គ្រូ​ជួយ​កែ
  • របៀប​រៀន​ភាសា​អង់​គ្លេស​ប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធភាព​
ការ​រៀន​ភាសា​ត្រូវ​គិត​ពី​កត្តា​សំខាន់​ពីរ គឺ​ ប្រភព​ចំណេះ​ដឹង និង​របៀប​សិក្សា​។
១. ប្រភព​ចំណេះ​ដឹង​
ចំណេះ​ដឹង​ដែល​ទទួល​បាន​ កើត​ចេញ​មក​ពី​បី​ប្រភព គឺៈ
- គ្រូ​បង្រៀន​ អាច​ផ្តល់​ចំណេះ​ដឹង​បាន​ ៤០%
- សៀវភៅ អាច​ផ្តល់​ចំណេះ​ដឹង​បាន ៣០%
- ប្រភព​ផ្សេង​ៗ​ (គ្រួសារ​ មិត្ត​ភក្តិ...) អាច​ផ្តល់​ចំណេះ​ដឹង​បាន​ ៣០%
អ្នក​សិក្សា​គួរ​ដឹង​ថា​ចំណេះ​ដឹង​ភាសា​កើត​មក​ពី​ប្រភព​ចំបងៗ​ទាំង​ បីខាង​លើ​ ហើយ​គួរ​គប្បី​ប្រមូល​ចំណេះ​ពី​ប្រភព​ទាំង​បី​ឲ្យ​បាន​ច្រើន​បំផុត។ អ្នក​សិក្សា​ភាគ​ច្រើន ច្រើន​ផ្តោត​លើ​ចំណេះ​ដឹង​ដែល​បាន​មក​ពី​គ្រូ មិន​សូវ​បាន​អាន​សៀវភៅ​ ឬ​អនុវត្ត​ស្រាវជ្រាវ​បន្ថែម​ពី​មិត្ត​ភក្តិ​ឬ​ក្រុម​គ្រួសារ​ទេ អញ្ចឹង​ទៅ​ពួក​គេ​មិន​ទទួល​បាន​ចំណេះ​ដឹង​ ១០០%​ ទេ។ គួរ​ពិចារណា​ថា ប្រសិន​បើ​គ្រូ​បង្រៀន ១០០ ហើយ​យើង​ចាប់​បាន​ទាំង​ ១០០ នោះ​មាន​ន័យ​ថា​ យើង​បាន​ចំណេះ​ត្រឹម​តែ​៤០%​ នៅ​ឡើយ​ទេ ៦០%​ ភាគ​រយ​ទៀត​ត្រូវ​​ទៅ​រក​ពី​ប្រភព​ផ្សេង​ គឺ​ពី​សៀវភៅ​ និង​មិត្តភក្តិ​ឬ​អ្នក​ដទៃ​ទៀត។​
ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​ បាន​រក​ឃើញ​​ថា​ប្រសិន​បើ​អ្នក​សិក្សា​ទទួល​បាន​ចំណេះ​១០០% នោះ​គេ​ចំណាយ​ពេល​ត្រឹម​តែ​ ៣ ទៅ​ ៥ ប៉ុណ្ណោះ​ ជំនាញ​ភាសា​របស់​គេ​នឹង​ឡើង​ដល់​កម្រិត​ល្អ​ឥត​ខ្ចោះ។
២. របៀប​សិក្សា
ការ​សិក្សា​ត្រូវ​ផ្អែក​លើ​គោល​ការណ៍​ចំបង​៤​យ៉ាង ដែល​មិន​អាច​ផ្តាច់​ចេញ​ពី​គ្នា​បាន គឺ​អាន សរសេរ​ និយាយ និង​ស្តាប់។ ការ​អាន​ច្រើន​ជួយ​បង្កើន​ចំណេះ​មូល​ដ្ឋាន​ដែល​បង្ក​លក្ខណៈ​ងាយ​ស្រួល​ ដល់ការ​សរសេរ។ ស្តាប់​ច្រើន​ នាំ​ឲ្យ​ងាយ​ស្រួល​និយាយ។ ជំនាញ​ទាំង​បួន ជួយ​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅមក។​ គេ​តែង​និយាយ​ថា វិធី​ដ៏​ល្អ​បំផុត​ក្នុង​ការ​រៀន​ភាសា​គឺ​អនុវត្ត​វា​ជា​ប្រចាំ។
  • ទម្លាប់​៩​យ៉ាង​ដែល​នាំ​ឲ្យ​ការសិក្សា​ទទួល​បាន​ ជោគជ័យ​
ទម្លាប់​ល្អ​នាំ​ឲ្យ​សិស្ស​និស្សិត​ទទួល​បាន​ជោគជ័យ​ ក្នុង​ការ​សិក្សា​ របស់​ខ្លួន។ សិស្សនិស្សិត​គួរ​ប្រកាន់​យក​ទម្លាប់​សិក្សា​ល្អៗ​ និង​តាំង​ចិត្ត​សិក្សា​ឲ្យ​បាន​​ចប់​ចុង​ចប់​ដើម​។ សុភាសិត​ខ្មែរ​ពោល​ថា "តក់​ៗ​ពេញ​បំពង់​" នេះ​ជា​គ្រឿង​ឧបមា​នៃ​ការ​សន្សំ​វិជ្ជា។
ខាង​ក្រោម​គឺ​ជា​ទម្លាប់​ល្អ​៩យ៉ាង​ដែល​គួរ​ប្រកាន់​យកៈ
១. រៀន​តិច​ៗ​តែ​ជាប់​ជាប្រចាំ​ ជាជាង​រៀន​ទាំង​បង្ខំ​ច្រើន​ក្នុង​ពេល​តែ​មួយ
២. បែង​ចែក​ពេលវេលា​ជាក់​លាក់​សម្រាប់​សិក្សា
៣. ព្យាយាម​សិក្សា​​ដោយ​ទៀង​ទាត់​នៅ​ម៉ោង​ដដែល​ៗ​រាល់​ថ្ងៃ
៤. ដាក់ចិត្ត​ថា​រៀន​ ត្រូវ​តែ​រៀន​​ មិន​ត្រូវ​គិត​ថា​ចាំ​ពេល​នេះ​ចាំ​ពេល​នោះ​ចាំ​រៀន​ទេ
៥. ធ្វើ​លំហាត់​ណា​ដែល​លំបាក​មុន លុះ​ធ្វើ​ចប់​អ្នក​នឹង​មាន​អារម្មណ៍​ធូរ​ស្បើយ​និង​មាន​ទឹក​ចិត្ត​ធ្វើ​ កិច្ច​ផ្សេង​ទៀត
៦. រំលឹក​មេរៀន​ជាប្រចាំ
៧. ប្រាប់​មិត្ត​ភក្តិ​កុំ​ឲ្យ​ទូរស័ព្ទ​មក​ពេល​អ្នក​កំពុង​សិក្សា
៨. បើ​មិន​ចេះ​លំហាត់​ណា​មួយ​ ចូរ​សួរ​មិត្ត​ភក្តិ​ណា​ដែល​ចេះ
៩. ឆ្លៀត​ពេល​រលឹក​កិច្ច​ការ​សាលា​នៅ​ចុង​សប្តាហ៍
  • រៀន​យ៉ាង​ម៉េច​ទើប​ទទួល​បាន​ចំណេះ​ដឹងអតិបរមា?
ច្រក​​ផ្លូវសំខាន់​​ដែល​អាច​ផ្តល់​ចំណេះ​ដឹង​​ដល់​អ្នក​សិក្សា ​រៀន​សូត្រ​​រួម​មានៈ
១. ការ​អាន
២. ការ​សរសេរ
៣.​ ការ​សន្ទនា
៤. ការ​សង្កេត
ការអាន
គួរ​ជ្រើស​រើស​យក​សៀវភៅ​ណា​ដែល​ផ្តល់​ចំណេះ​ដឹង។ គួរ​ជៀស​វាង​សៀវភៅ​ ដែល​អាច​ប្រែ​ក្លាយ​ជា​ថ្នាំ​ពិល ឬ​សៀវភៅ​ណា​ដែល​អាន​ហើយ​ស្រង់​យក​ប្រយោជន៍​គ្មាន​ ខាត​ពេល​ឥតប្រយោជន៍។ ដើម្បីនឹង​បាន​ប្រយោជន៍​អតិបរមា​ពី​សៀវភៅ​ គេគួរ​ប្រតិបត្តិ​តាម​គោលការណ៍​ដូច​តទៅៈ
- ខិត​ខំ​អានសៀវភៅ​មួយ​ក្បាល​ ឲ​យល់​សេចក្តីជាក់​ច្បាស់ ចាំ​ខ​សំខាន់​ៗ ប្រសើរ​ជាង​អាន​សៀវភៅដប់​ក្បាល​តែចាប់​យក​គោល​សំខាន់​មិន​បាន។
- ទោះបី​អាន​សៀវភៅ​ក្តី ស្តាប់​សន្ទរកថា​ក្តី ចូរ​កុំ​ស្តាប់​ឬអាន​ត្រឹម​តែ​សេចក្តី​ដែល​បាន​ឮ ឬឃើញ។ ចូរ​ពិចារណា​ឲ​ចូល​ដល់​ជម្រៅ​​អាថ៌​កំបាំង​ពី​ខាង​ក្រោយ​អត្ថបទ​របស់​អ្នក​ និពន្ធ។
- ពេល​អាន​សៀវភៅត្រូវ​ខិត​ខំវិនិច្ឆ័យ​ថា​អ្នក​និពន្ធ​មាន​វិធី​និពន្ធ​យ៉ាង​ ម៉េច? ចូល​ចិត្ត​និពន្ធ​រឿង​អ្វីច្រើន​ជាង​គេ? ហើយ​គួរ​ប្រៀប​ធៀប​ជាមួយ​ស្នាដៃ​របស់​អ្នក​និពន្ធ​ផ្សេង​ទៀត​ តើ​មួយ​ណា​ល្អ​ជាង?
- ប្រការសំខាន់​បំផុត គឺរាល់​ពេល​អាន​ចប់​ ត្រូវ​ខិត​ខំ​នឹក​ថា​យើង​ទទួល​បាន​សេចក្តីអ្វីខ្លះ ហើយ​យើង​បាន​ប្រយោជន៍​អ្វី​ខ្លះ​ពីការ​អាន​សៀវភៅ​នេះ។
ការសរសេរ
ចំណេះ​ដឹង​ដែល​ទទួល​បាន​មក​ហើយ ជួនកាល​នៅ​ស្រពិច​ស្រពិល ប៉ុន្តែ​លុះ​បាន​ចាប់​ប៊ិច​សរសេរ​ចេញ​មក​ហើយ​ ក៏​ស្រាប់​តែ​ច្បាស់​លាស់​ឡើងភ្លាម​មួយ​រំពេច។ ការ​សរសេរ​​មិន​ត្រឹម​តែ​ជួយ​កត់​ត្រា​កុំ​ឲ​ភ្លេច​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ថែម​ទាំង​ជួយ​នាំ​ផ្លូវ​ឲ​កើត​គំនិត​ថ្មី​ៗ​ទៀត​ផង។ សូម​ធ្វើ​តាម​ការ​ណែ​នាំ​ខាង​ក្រោម​ដើម្បី​ឲ​ខួរ​ក្បាល​កាន់​តែ​រួស​រវើកៈ
- ហ្វឹកហាត់​សរសេរ​ជារៀង​រាល់​ថ្ងៃ នោះ​លោក​អ្នក​នឹង​ឃើញ​ថា​គំនិត​រត់​មក​លោក​អ្នក​ច្រើន​ជាង​ពេល​ដែល​លោក​អ្នក ​គិត​ឬនិយាយ ជា​អនេក។
- ប្រសិន​បើ​មាន​គំនិត​អ្វី​ថ្មី​លេច​ឡើង​ ត្រូវ​សរសេរ​ទុក​ភ្លាម។
- ត្រូវ​ហាត់​កត់​ត្រា​កិច្ច​ការ​ដែល​លោក​អ្នក​នឹង​ត្រូវ​ធ្វើ​នៅ​ថ្ងៃ​ស្អែក។ ស្អែក​ឡើង​ត្រូវ​ពិនិត្យ​មើល​ កិច្ចការ​ទាំង​នោះ តើ​បាន​ធ្វើអ្វី​ខ្លះ​ មិន​បាន​ធ្វើ​អ្វីខ្លះ។ ប្រសិន​បើ​លោក​អ្នក​ធ្វើ​បាន​ដូច្នេះ រាល់​ថ្ងៃ​ ត្រឹម​តែ​មួយ​ខែ​ប៉ុណ្ណោះ លោក​អ្នក​នឹង​ឃើញថា​ខ្លួន​ឯង​ប្រែប្រួល។
ការ​សន្ទនា
ការ​សន្ទនា​គឺ​ជា​ផ្លូវ​ដ៏​ប្រសើរ​មួយ​ដែល​ជួយ​ឲ​យើង​ទទួល​បាន​ចំណេះ​ និង​គំនិត​ជាច្រើន​ ទោះ​ជា​ការ​សន្ទនា​​នោះ​ជាមួយ​មនុស្ស​ប្រភេទ​ណា​ក៏​ដោយ។
- ពេល​សន្ទនា​ជាមួយ​នរណា​ម្នាក់​ យើងគួរ​ដឹក​នាំ​ការ​សន្ទនា​ចូល​ដល់​រឿង​ដែល​ដៃគូ​សន្ទនា​ស្ទាត់​ជំនាញ​ បំផុត។ នេះ​ជា​ផ្លូវ​នាំ​ឲ​យើង​ទទួល​បាន​ចំណេះ​ថ្មី​ៗ។
- គួរ​ព្យាយាម​ស្តាប់​ឲ​បាន​ច្រើន និង​និយាយ​តិច​តួច​បាន​ហើយ​ ព្រោះ​អ្នក​និយាយ​ច្រើន​ ច្រើន​តែ​គេ​ធុញ​ទ្រាន់។
ការ​សង្កេត
ចំណេះ​ដែល​មាន​ប្រយោជន៍​ក្រៃ​លែង​ដល់​យើង​ បាន​មក​ពី​ការ​សង្កេត។ ការសង្កេត​ធ្វើ​ឲ​យើង​ទទួល​បាន​ចំណេះ​ថ្មីៗ​ និង​ស្រូប​ទាញ​យក​ចំណេះ​ដឹង​បាន​ពី​គ្រប់​ទី​កន្លែង។
- ត្រូវ​ខិត​ខំ​ហាត់​សង្កេត មើល​វត្ថុ​ផ្សេង​ៗ​ដោយ​ល្អិត​ល្អន់ កុំ​មើ​ល​ត្រឹម​តែ​សំបក​ក្រៅ។
- ព្យាយាម​សង្កេត ដោយ​ធ្វើ​ហាក់​ដូច​ជា​នឹង​ត្រូវ​នរណា​សួរ​យើង​អំពី​វត្ថុ​នោះ ហើយយើង​ប្រុង​ប្រៀប​នឹង​ឆ្លើយ​ប្រាប់​ពេញ​លេញ​គ្រប់​ជ្រុង​ជ្រោយ។
កាល​បើ​បាន​ប្រតិបត្តិ​តាម​ គោល​ទាំង២​ខាង​លើ​ជា​ប្រចាំ​ហើយ យើង​នឹង​ទទួល​បាន​ប្រយោជន៍​ជាទីបំផុត ព្រោះ​ពី​មួយ​ថ្ងៃ​ទៅ​មួយ​ថ្ងៃ​ មាន​របស់​ច្រើន​ណាស់​ដែល​ឆ្លង​កាត់​ភ្នែក​ត្រចៀក​យើង។ របស់​ទាំង​នោះ​អាច​នឹង​មាន​ប្រយោជន៍​ដល់​យើង កាល​បើ​មិន​ចេះ​សង្កេត​​ ក៏​ទុក​ដូចជាការ​បណ្តោយ​ឲ​ "​កំណប់​ទ្រព្យ​ដើរ​រំលង​ទៅ​ជា​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ"​។
  • ការត្រៀមខ្លួនប្រលង
ដើម្បី​ទទួល​បាន​ជោគ​ជ័យ​​គ្រប់​​សមរ​ភូមិ​​ប្រលង​​ អ្នក​ត្រូវ​ត្រៀម​ ខ្លួន​​ឲ​​បាន​​ពេញ​​លេញ​បំផុត​។ អ្នក​ត្រូវ​ត្រៀម​ខ្លួន​ចាប់​តាំង​ពី​ពេល​ចូល​រៀន​មុខ​វិជ្ជា​នីមួយៗ​រហូត​ មក​។ អ្នក​ត្រូវ​កត់​ចំណាំ​និង​សង្ខេប​ខ្លឹម​សារ​សំខាន់ៗ​​ រួច​ចំណាយ​​​ពេល​​​រំ​លឹក​មេ​រៀន​ជា​ប្រ​ចាំ​ដោយ​ចំណាយ​ពេល​ត្រឹម​៥​ឬ​១០​ នាទី​។​​អ្នក​គួរ​កត់​ចំណាំ​លើ​សៀវភៅ​អាន​​ផង​ដែរ​ដើម្បី​ងាយ​ស្រួល​រំលឹក​ ម្តង​ម្កាល​។​ វិធី​សាស្ត្រ​នេះ​អាច​ជួយ​ឲ​អ្នក​រៀប​ចំ​ឯកសារ​មាន​សណ្តប់​ធ្នាប់​ល្អ ​និង​អាច​រក្សា​ការ​ចង​ចាំ​បាន​ប្រមាណ​៨០​%​។ ​ធ្វើ​បែប​នេះ
អ្នក​មិន​សូវ​នឿយ​​ហត់​សំរុក​រៀនពេល​​កៀក​​ប្រលង។

(១) មុន​ពេល​ប្រលង

តើត្រូ​វ​ត្រៀម​ ខ្លួនយ៉ាងដូចម្តេចមុនពេលប្រលងបញ្ចប់វគ្គសិក្សា? ចាប់ផ្តើមរៀនពីចំនុចណាមក? រៀបចំឯកសារយ៉ាងណា? រៀបចំកាលវិភាគសិក្សាយ៉ាងណា?

ការរៀបចំឯកសារ

វីធី​ល្អ​បំផុត​សម្រាប់​ត្រៀម​ប្រលង​គឺ​រៀប​ ចំ​ឯកសារ​ដែល​បាន​រៀន​រួច​ទាំងអស់​ឲ​មាន​សណ្តាប់​ធ្នាប់​ ទាំងសៀវភៅអាន សៀវភៅសរសេរ និងកំណត់ត្រាចំណាំ។ ចូរសង្ខេបខ្លឹមសារសំខាន់ៗដាក់ក្រដាសមួយសន្លឹក ហើយចងចាំសេចក្តីលំអិតក្នុងខួក្បាល។

ការរៀបចំពេលវេលា

ចូររៀបចំកាលវិភាគរៀនត្រៀម ២ឬ៣ សប្តាហ៍មុនពេលប្រលង។ ក្នុងកាលវិភាគនេះត្រូវមាន ម៉ោងបរិភោគអាហារ ម៉ោងការងារ ម៉ោងប្រជុំ ម៉ោងរៀននៅសាលា ម៉ោងធ្វើកិច្ចការសាលា និងម៉ោងសម្រាប់ធ្វើកិច្ចការផ្សេងទៀត។ ចូររកពេលបន្ថែមទៀតសម្រាប់រៀនត្រៀមប្រលង។
នៅសប្តាហ៍ចុងក្រោយមុនពេលប្រលង ចូររៀបចំពេលកាលវិភាគដោយឡែកមួយដែលមានម៉ោងប្រលង ម៉ោងបរិភោគ និងពេលសំរាក។​ អ្នកត្រូវដឹងថាអ្នកត្រូវ​មាន​​​​សុខភាពល្អនិងប្រាជ្ញាឆ្លាតវៃក្នុងពេលប្រលង ដូចនេះអ្នកមិនគួរគម្បីយកពេលបរិភោគឬពេលដេក​ មករៀនបន្ថែមទេ។
សប្តាហ៍នៃការប្រលងមកដល់ អ្នកគួររំលឹកមេរៀនទាំងឡាយឲបានស្ទាត់ល្អ ដោយប្រើប្រាស់នូវឯកសារដែលបានរៀបចំរួចខាងដើម។

ជួយខ្លួនឯង

ខាងក្រោមនេះគឺជាអ្វីដែលអ្នកអាចជួយខ្លួនឯងបានមុនពេលប្រលងៈ
ស្វែង​យល់​ពី​ការ​ប្រលង​លើ​មុខវិជ្ជា​នីមួយៗ​ឲ​បាន​ច្រើន​ដូច​ដែល​អាច​ ធ្វើ​ទៅ​បាន​។​ ចូរ​សួរ​គ្រូ​របស់​អ្នក​អំពី​ប្រភេទ​សំណួរ​ដែល​អាច​នឹង​ចេញ​នៅ​ពេល​ប្រលង​​ ហើយ​សម្ភារៈ​អ្វីខ្លះ​ដែល​ត្រូវ​ការ​ឬ​អនុញ្ញាត​ឲ​យក​ចូល​ពេល​ប្រលង​ ដូចជា​ម៉ាស៊ីន​គិត​លេខ​ និង​វចនានុក្រម​ជាដើម​។ ​ចូរ​ស្នើរ​សុំ​វិញ្ញាសា​ដែល​ធ្លាប់​ចេញ​ពី​​ឆ្នាំ​​មុន​ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​ គម្រូ​សម្រាប់​ត្រៀម​ប្រលង​។
ពេល​ទន្ទេញ​មេរៀន​ម្តងៗ​ ចូរ​សាក​ល្បង​ស្មាន​ថា​សំណួរ​ប្រភេទ​ណា​អាច​នឹង​ចេញ​ពេល​ប្រលង​។​ ប្រសិន​បើ​អ្នក​មាន​ពេល​ ចូរ​សាក​ល្បង​ឆ្លើយ​សំណួរ​ទាំង​​នោះ​យ៉ាង​ពេញ​លេញ​ឲ​ដូចជា​ពេល​ប្រលង​ជាក់​ ស្តែង។
គិត​ក្នុង​ផ្លូវ​វិជ្ជមានៈ ដោយ​សារ​តែ​យើង​បាន​ត្រៀម​ខ្លួន​យ៉ាង​ពេញ​លេញ​សម្រាប់​ការប្រលង​ដូចនេះ​យើង​ ត្រូវ​មាន​គំនិត​សុទិដ្ឋិនិយម​ថា​"​ការប្រលង​របស់​ខ្ញុំ​នឹង​ប្រព្រឹត្តិ​ទៅ ​ប្រកប​ដោយ​ជោគជ័យ​"​។​ តែ​បើ​អ្នក​មិន​បាន​ត្រៀម​ខ្លួន​ពេញ​លេញ​គ្រប់​គ្រាន់​ទេ​ អ្នក​គ្រាន់​តែ​ដាស់​តឿន​ខ្លួនឯង​ថា​"​ដោយ​ពឹង​លើ​ សុខភាព​ល្អ​ ប្រាជ្ញា​វៀង​វៃ​ និង​ចិត្ត​ ស្រស់​ថ្លា​ របស់​ខ្លួន​ ខ្ញុំ​ប្រាកដ​ជាំ​អាច​ជួយ​ខ្លួន​ឯង​បាន ចំពោះ​អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​មិន​បាន​ត្រៀម​"។
កុំ​ព្យាយាម​ធ្វើ​ឲអារម្មណ៍​ស្រស់​ថ្លា​ដោយ​ការដើរ​លេង​ឬ​មើល​កុន​ពេលយប់ ​មុន​ប្រលង​ឲ​សោះ។​ ទង្វើ​បែប​នេះ ជាការរំខាន​ដល់​ការចង​ចាំ​របស់​អ្នក​ទៅវិញ​ទេ។​ ចូរ​អាន​មេរៀន​ជំនួស​វិញ​​ រួច​ហើយ​ចូល​គេង​យ៉ាង​ស្កប់​ស្កល់។​ ព្រឹក​ឡើង​ញ៉ាំ​អាហារ​ពេល​ព្រឹក​យ៉ាងឈ្ងុយ​ឆ្ងាញ់​ ហើយ​បន្ត​ដំណើរ​កំសាន្ត​ចុង​ក្រោយ​ជាមួយ​មេរៀន​ រួច​ចូល​ប្រលង​យ៉ាង​រីក​រាយ។

(២) ពេល​ប្រលង

ការរៀបចំ​ខ្លួន​ប្រលង

ត្រូវ​មក​ដល់​បន្ទប់​ប្រលង​ឲ​បាន​មុន​ម៉ោង​ដើម្បី​ធ្វើ​ចិត្ត​ឲ​ស្ងប់​ និង​រំលឹក​មេរៀន​ ខ្លះ​ៗ​(​ប្រសិន​បើអ្នក​ចំា​មិន​ច្បាស់​ត្រង់​ណាមួយ)។ ការមក​យឺត​ធ្វើ​ឲ​ប៉ះពាល់​ដល់​ការប្រលង​ដោយ​សារ​តែ​អារម្មណ៍​​មិន​ស្ងប់​។​ អ្នក​ដែល​មក​យឺត​តែង​តែ​ច្របូក​ច្របល់​ក្នុង​ចិត្ត​ជានិច្ច​កាល​ ហើយ​ទំរាំ​តែ​តាំង​ចិត្ត​បាន​ក៏​ខាតពេល​ល្មម​គួរ​សម​ដែរ។​ "​ ខ្ញុំ​មក​យឺត​ៗ...​ខាត​ម៉ោង​ៗ...​ប្រញាប់​ឡើង​...​"។
ជៀស​វាង​ការជជែក​ជាមួយ​មិត្ត​ភក្តិ​(បើ​មាន​ត្រូវ​ឲ​ខ្លី​) ព្រោះវា​អាច​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​ការចង​ចាំឬ​ការតាំង​ចិត្ត​របស់​អ្នក​ពេល​ប្រលង។ ក្នុង​ពេល​ប្រលង​ចូរ​អាន​សំណួរ​នីមួយៗ​ដោយ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន និង​ស្តាប់​ការណែនាំ របស់​គ្រូ​ឬអនុរក្ស​មុខ​វិជ្ជា​នីមួយៗ​​ក្នុង​ពេល​ប្រលង​ (​បើយើង​មិន​ស្តាប់​ការណែនាំ​ទេ​ ជួនកាល​យើង​បង្ខាត​ពេលវេលា​ធ្វើសំណួរ​ដែល​គេ​កាត់​ចោល​ពីការប្រលង​ដោយសារ​តែ ​វា​ខុស​ឬ​ពិបាក​ពេក​)។ បើ​មាន​ចំងល់​ត្រូវ​តែ​សួរ​ឲ​ច្បាស់​ កុំ​ធ្វើ​ទាំង​ងឿង​ឆ្ងល់។
ប្រសិន​បើមិត្ត​របស់​អ្នក​ធ្វើ​ហើយ​មុន​រួច​ចេញ​ទៅក្រៅ​បន្ទប់ ចូរ​កុំ​ខ្វល់​នឹង​គេ​អី​(ចង់​ចេញ​ដូច​គេ​)។ ចូរ​ធ្វើ​កិច្ចការ​របស់​អ្នក​ដោយ​ស្ងៀម​ស្ងាត់​។​ ពេល​ធ្វើ​ចប់​នឹង​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​រូច​ហើយ​ សឹម​ចេញ​ទៅ។
ដកស្រង់ចេញពី​http://salarean.com

វិធី​សាស្ត្រ​ ៧ យ៉ាង​ ជួយ​បង្កើន​គំនិត​ច្នៃ​ប្រឌិត​

វិធី​សាស្ត្រ​ ៧ យ៉ាង​ ជួយ​បង្កើន​គំនិត​ច្នៃ​ប្រឌិត​

ដើម្បី ​ឲ្យ​មាន​គំនិត​ច្នៃ​ប្រឌិត​ គេ​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​តែ​​ស្វែង​យល់​ស៊ី​ជំរៅ​អំពី​ខ្លួន​ឯង​ និង​បន្ត​ស្រាវ​ជ្រាវ​ជា​ប្រចាំ​នូវ​គំនិត​ថ្មី​ៗ​សម្រាប់​អភិវឌ្ឍន៍​ជីវិត​ ឲ្យ​កាន់​តែ​ប្រសើ​រ​ឡើង។ គេ​គួរ​ប្រតិបត្តិ​តាម​វិធី​សាស្ត្រ​ ៧ យ៉ាង​ខាង​ក្រោម​ដើម្បី​បំផុស​គំនិត​ច្នៃ​ប្រឌិត​៖
១. ត្រូវ​មាន​ចិត្ត​ចង់​ចេះ​ ចង់​ដឹង​ ត្រូវ​ចេះ​សួរ​សំណួរ​ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​រឿង​នេះ​ទៅ​ជាដូច្នេះ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​រឿង​នោះ​កើត​ឡើង​ទៅ​កើត ...​។ល។​
២. ទម្លាប់​គិត​រក​វិធី​​ធ្វើ​កិច្ច​ការ​ទាំង​ឡាយ​ចេញ​ពី​ចំនុច​សូន្យ​មក​វិញ​ មាន​ន័យ​ថា​ទោះ​បី​ជា​យើង​ដឹង​ថា​កិច្ច​ការ​មួយ​នោះ​ធ្វើ​តាម​វិធី​មួយ​ណា​ លឿន​ក៏​ដោយ​ ក៏​យើង​ព្យាយាម​គិត​រក​វិធី​មួយ​ទៀត​យក​មក​ធ្វើ​ ថា​ប្រសិន​បើ​យើង​មិន​ចេះ​វិធី​ចាស់​នេះ​ទេ តើ​យើង​មាន​វិធី​ណា​ផ្សេង​យក​មក​ធ្វើ​កិច្ច​ការ​នេះ​បាន​?
៣. ត្រូវ​ចេះ​កែ​ប្រែ​ខ្លួន​ទៅ​តាម​កាលៈ​ទេសៈ​ កុំ​រឹង​ថ្អឹង​
៤. ត្រូវ​ចេះ​ទទួល​កំហុស​នៅ​ពេល​ខ្លួន​ធ្វើ​ខុស​ កុំ​ចំណាយ​ថាមពល​ការពារ​ថា​ខ្លួន​មិន​ខុស​
៥. បន្ត​រៀន​សូត្រ​ជាប្រចាំ​ ព្រោះ​ថា​គ្មាន​នរណា​ម្នាក់​ចេះ​សព្វ​ ដឹង​សព្វ​នោះ​ទេ មាន​តែ​ការ​សិក្សា​បន្ថែម​ទេ​ទើប​អាច​បំពេញ​កង្វះ​ខាត​បាន​
៦. ធ្វើ​កិច្ច​ការ​ទាំង​ពួង​ដោយ​បែរ​ឆ្ពោះ​ទៅ​រក​គោល​បំណង​ដែល​បាន​កំណត់​ទុក​
៧. ជៀស​វាង​មោទនៈ​ភាព​លើ​ខ្លួន​ឯង​ហួស​ហេតុ​
រៀបរៀង​ប្រែ​សម្រួល​ដោយ​ គេហទំព័រ​សាលារៀន salarean.com

Monday, April 8, 2013

កោសិកា​(Stem cell)​ដ៏​អស្ចារ្យ​

អ្វី​ទៅជា​កោសិកា​(Stem cell)?
​ពាក្យ “​ស្ងូត​” ក្នុង​កោសិកា​(Stem cell) សំដៅលើ “​ដើម​” “​ស្ងូត​” និង “​កំណើត​ដើម​” មានន័យ​ថា កោសិកា​(Stem cell)​មាន​លក្ខណៈ​ដូច​ដើមឈើ អាចបង្កើត​មែក ស្លឹក ផ្លែ​ផា្ក និង លទ្ធផល​ដូចគ្នា​។ ដូចនេះ​អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ​បាន កំនត់​ន័យ​បែបនេះ អោយ​កោសិកា​(Stem cell)​។ កោសិកា​(Stem cell)​គឺជា​កោសិកា​ដើម​មួយ​បែប​ដែល​មាន​សមត្ថភាព បង្កើត​កោសិកា​ថ្មី និង បំណែងចែក​ច្រើន គឺជា​កោសិកា​ដើម​មាន​ក្នុង​សរីរាង្គ​ស្រាប់​។ នៅក្នុង​លក្ខខណ្ឌ​សមស្រប វា​អាច​បំ​លែង​ជា​កោសិកា​មានមុខ​ងារ​ច្រើន ឬ ប្រព័ន្ធ​សរីរាង្គ​។ ក្នុង​ភាសា​ពេទ្យ​គេ​ហៅថា “​កោសិកា​មុខងារ​មួយ​ម៉ឺន​” ។
អ្វី​ទៅ​ហៅ​ថា​វិធី​កើតឡើង​វិញ​នៃ​កោសិកា​(Stem cell)?
​វិធី​កើតឡើង​វិញ​នៃ​កោសិកា​(Stem cell) ជា​វិធី​ចាប់​យក​កោសិកា​(Stem cell)​ពី​កំណើត​មក​ប្រើ​ការបណ្តុះ អាច​និយាយថា អោយតែ​ក​នែ្ល​ង​ណា​មាន​ជំងឺ​គឺ​បណ្តុះ​នៅ​ទីនោះ ហើយ​ឈានដល់​ការព្យាបាល​ជំងឺ​យ៉ាង​មាន​ប្រសិទ្ធិភាព​។
មូលន័យ​នៃ​ការ​កើត​ឡើង​វិញ​នៃ​កោសិកា​(Stem cell)
​គំនិត​បង្កើត វិទ្យា​ពេទ្យ​នៃ​ការ​កើត​ឡើង​វិញ ដុះ​ចេញពី សត្វ​ឈ្លើង ត្រ​កួត និង ជីងចក់​។ ក្នុង​សារពាង្គកាយ​នៃ​សត្វ​ទាំងនេះ​មិន​ត្រឹមតែ​មាន​កោសិកា​(Stem cell)​កើតឡើង​វិញ​ដ៏​ខ្លាំងក្លា​នោះ​ទេ នៅ​មាន​សមាសភាព​អាច​បញ្ឆេះ និង ធំធាត់​យ៉ាង​រហ័ស​។ ដូចនេះ​ក្រោយពេល​ដាច់​កន្ទុយ និង អវៈយវៈ វា​នឹង​កើត​ថ្មី​យ៉ាង​ឆាប់រហ័ស​។
​បច្ចេកវិទ្យា​កោសិកា​(Stem cell)​រាប់​ចូល​ទៅក្នុង “​បច្ចេកវិទ្យា​ព្យាបាល​កើតឡើង​វិញ​” ។ តម្លៃ​ដែល​គួរអោយកត់សំគាល់​គឺ ឆ្លងកាត់​ការ​បំបែក​នៅ​ក្រៅ​សារពាង្គកាយ បណ្តុះ និង​ជំរុញ​ឲ្យ​វា​ក្លាយទៅជា​កោសិកា​ដែល​យើង​ចង់បាន -​ល​- អាច​បណ្តុះ​ចេញ​កោសិកា សរីរាង្គ និង​ប្រព័ន្ធ ប្រភេទ​ថ្មី​មួយ​ភា្ល​ម ប្រក្រតី និង កាន់តែ​ថ្មី​។ ឆ្លងកាត់​វិធី បណ្តុះ​ដ៏​ពិសេស​ទៅក្នុង​សារពាង្គ​កាយ មក​ជំនួស​កោសិកា​ណា​បាន​សា្លប់​ដោយ​ប្រក្រតី និង មិន​ប្រក្រតី​។ ដើម្បី​កែប្រែ​ការព្យាបាល​ជំងឺ​ច្រើន​យ៉ាង​អោយ​កាន់តែ​ទាន់សម័យ​។
​ដំណើរការ​បណ្តុះ​កោសិកា​(Stem cell)​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ​ក្វាង​ចូ​វ​ទំនើប​ផ្នែក​មហារីក
1.​ដក​យក​ខួរឆ្អឹង​ពី​សារពាង្គកាយ​អ្នកជំងឺ
2.​បំបែក​កោសិកា​(Stem cell)​ក្រៅ​សារពាង្គកាយ សំអាត បង្កើតឡើង​ទ្វេដង
3. យក​កោសិកា​(Stem cell)​បញ្ចូល​តាម​សារធាតុ​រាវ​ទៅ​ថ្លើម​ឈឺ
4.​កោសិកា​(Stem cell) នៅក្នុង​សាច់​ថ្លើម បំ​លែង​ជា​កោសិកា​ថ្លើម
៤. លក្ខខណ្ឌ​សំរេច​ប្រសិទ្ធិភាព​បណ្តុះ​កោសិកា​(Stem cell)
1.​លក្ខខណ្ឌ​គុណភាព​កោសិកា​(Stem cell)​។ វិធី​ព្យាបាល​ដោយ​បំបែក​កោសិកា​(Stem cell)​ឈាម​ក្រៅ និង កោសិកា​(Stem cell)​ខួរឆ្អឹង​ដោយ​ងាយៗ ទើប​បញ្ចូល​ទៅក្នុង​សារពាង្គកាយ​វិញ ជាធម្មតា​គ្មាន​ផល​ល្អ​ឡើយ​។ កោសិកា​(Stem cell)​ដែល​យើង​ប្រើប្រាស់​ជា​កោសិកា​ដែល​ឆ្លងកាត់​ការបណ្តុះ​បំបែក​ដោយ​ បច្ចេកវិទ្យា​ទំនើប​នៅ​មន្ទីរពេទ្យ​ក្វាង​ចូ​វ​ទំនើប​ផ្នែក​មហារីក​។
2. ​ដំណើរ​បញ្ចូល​។ ពួក​យើង​ប្រើប្រាស់​វិធី​ចាក់​បញ្ចូល​តាម​ជីប​ចរ​។ បច្ចុប្បន្ន​នៅ​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​គេ​ប្រើ​ការចាក់​បញ្ចួល​តាមស​សៃ វិធី​បញ្ចូល​តាម​ស​សៃ និង បណ្តុះ​ឆ្លុះ​ចូល​ថ្លើម​។ ប៉ុ​នែ្ត​យើង​យល់​ថា​ជីបចរ​ថ្លើម​ជា​ជីបចរ​មាន​ជីវជាតិ​ជាងគេ ដូចនេះ​ឆ្លងកាត់​ការ​បញ្ចួល​តាម​ជីបចរជា​ជំរើស​ប្រសើរ​ជាង​គេ​។
3. រយៈកាល​ព្យាបាល​។ យើងខ្ញុំ​យល់​ថា គួរ​កំនត់​តាម​ស្ថានភាព​អ្នកជំងឺ ក្នុង​ការពិចារណា​ទៅដល់​ការធានា​ប្រសិទ្ធិភាព​ក្នុង​ការព្យាបាល និង កាត់បន្ថយ​ការចំនាយ​របស់​អ្នកជំងឺ​ដែរ​។

ការប្រើប្រាស់​ក្នុង​ផ្នែក​វេជ្ជសាស្ត្រ
​បច្ចុប្បន្ន នៅលើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​គេ​ប្រើប្រាស់​យ៉ាង​ទូលំ​ទូលាយ​ចំពោះ​អ្នកជំងឺ​ ទឹកនោមផ្អែម​ប្រភេទ​ទី​១ និង ប្រភេទ​ទី​២ ទឹកនោម​ផ្អែម​បណ្តាល​ឲ្យ​រាលដាល​ដល់​ជើង ជំងឺ​ក្រិន​ថ្លើម ជំងឺថ្លើម​ប្រភេទ​ធ្ងន់ ជំងឺ​តំរងនោម​ដែល​មានឈ្មោះ​ថា​Nephrotic syndrome ជំងឺ​រលាក​តំរងនោម​ដែល​បណ្តាល​មកពី​SLE ឆ្អឹងត្រគាក​រលួយ​ស្លាប់ ជំងឺ​សាច់ដុំ​គ្មាន​កំលាំង​ដែល​មានឈ្មោះ​ថា​Myasthenia gravis មុខងារ​បន្ត​ពូជ​របស់​មនុស្ស​ប្រុស​មិន​ពេញលេញ និង ជំងឺ​នៅ​ជុំវិញ​ស​សៃឈាម​-​ល​-​។ របៀប​ព្យាបាល​ជា​ធម្មតា​មិន​អាច​ព្យាបាល​អ្នកជំងឺ មាន​រោគ​ច្រើន​ពិបាក​ព្យាបាល​អាច​ប្រើ​ការព្យាបាល​ដោយ​វះកាត់​កោសិកា​(Stem cell)៕

Stem cell research has been hailed for the potential to revolutionize the future of medicine with the ability to regenerate damaged and diseased organs. On the other hand, stem cell research has been highly controversial due to the ethical issues concerned with the culture and use of stem cells derived from human embryos. This article presents an overview of what stem cells are, what roles they play in normal processes such as development and cancer, and how stem cells could have the potential to treat incurable diseases. Et1
hical issues are not the subject of this review.
In addition to offering unprecedented hope in treating many debilitating diseases, stem cells have advanced our understanding of basic biological processes. This review looks at two major aspects of stem cells:
I. Three processes in which stem cells play a central role in an organism, development, repair of damaged tissue, and cancer resulting from stem cell division going awry.

II. Research and clinical applications of cultured stem cells: this includes the types of stem cells used, their characteristics, and the uses of stem cells in studying biological processes, drug development and stem cell therapy; heart disease, diabetes and Parkinson's disease are used as examples.
What are stem cells?
Stem cells are unspecialized cells that have two defining properties: the ability to differentiate into other cells and the ability to self-regenerate.
The ability to differentiate is the potential to develop into other cell types. A totipotent stem cell (e.g. fertilized egg) can develop into all cell types including the embryonic membranes. A pleuripotent stem cell can develop into cells from all three germinal layers (e.g cells from the inner cell mass). Other cells can be oligopotent, bipotent or unipotent depending on their ability to develop into few, two or one other cell type(s).2
Self-regeneration is the ability of stem cells to divide and produce more stem cells. During early development, the cell division is symmetrical i.e. each cell divides to gives rise to daughter cells each with the same potential. Later in development, the cell divides asymmetrically with one of the daughter cells produced also a stem cell and the other a more differentiated cell.

Differentiation Potential
Number of cell types
Example of stem cell
Cell types resulting from differentiation
Source
Totipotential
All
Zygote (fertilized egg), blastomere
All cell types
Pleuripotential
All except cells of the embryonic membranes
Cultured human ES cells
Cells from all three germ layers
Multipotential
Many
Hematopoietic cells
skeletal muscle,cardiac muscle, liver cells, all blood cells
Oligopotential
Few
Myeloid precursor
5 types of blood cells (Monocytes, macrophages, eosinophils, neutrophils, erythrocytes)
Quadripotential
4
Mesenchymal progenitor cell
Cartilage cells, fat cells, stromal cells, bone-forming cells
Tripotential
3
Glial-restricted precursor
2 types of astrocytes, oligodendrocytes
Bipotential
2
Bipotential precursor from murine fetal liver
B cells, macrophages
Unipotential
1
Mast cell precursor
Mast cells
Nullipotential
None
Terminally differentiated cell e.g. Red blood cell
No cell division
Table 1: Differential potential ranges from totipotent stem cells to nullipotent cells.
Compiled from information in sources shown
I. Stem cells are central to three processes in an organism: development, repair of adult tissue and cancer.
A. Stem cells in mammalian development
The zygote is the ultimate stem cell. It is totipotent with the ability to produce all the cell types of the species including the trophoblast and the embryonic membranes. Development begins when the zygote undergoes several successive cell divisions, each resulting in a doubling of the cell number and a reduction in the cell size. At the 32- to 64-cell stage each cell is called a blastomere.2 The blastomeres stick together to form a tight ball of cells called a morula. Each of these cells retains totipotential. The next stage is the blastocyst which consists of a hollow ball of cells; trophoblast cells along the periphery develop into the embryonic membranes and placenta while the inner cell mass develops into the fetus. Beyond the blastocyst stage, development is characterized by cell migration in addition to cell division. The gastrula is composed of three germ layers: the ectoderm, mesoderm and endoderm. The outer layer or ectoderm gives rise to the future nervous system and the epidermis (skin and associated organs such as hair and nails). The middle layer or mesoderm gives rise to the connective tissue, muscles, bones and blood, and the endoderm (inner layer) forms the gastrointestinal tract of the future mammal.
Early in embryogenesis, some cells migrate to the primitive gonad or genital ridge. These are the precursors to the gonad of the organism and are called germinal cells. These cells are not derived from any of the three germ layers but appear to be set aside earlier.

differentiation of human tissues

Figure 1: Differentiation of Human Tissues
Source: http://stemcells.nih.gov/info/scireport/chapter1.asp
Stem cells in late development
As development proceeds, there is a loss of potential and a gain of specialization, a process called determination. The cells of the germ layers are more specialized than the fertilized egg or the blastomere. The germ layer stem cells give rise to progenitor cells (also known as progenitors or precursor cells). For example, a cell in the endoderm gives rise to a primitive gut cell (progenitor) which can further divide to produce a liver cell (a terminally differentiated cell).
Zygote (totipotent)<br>
                  Embryonal stem cell(pleuripotent)<br>Germ layer stem cell (multipotent)<br>Lineage stem cell* (oligopotent)<br>
                  Tissue-determined stem cell*
                   tri- or bi-potent)<br>
                Terminal cell
Hierarchy of stem cells during differentiation.2at each stage, differential potential decreases and specialization increases.
(* These are also called transit-amplifying cells)
Role of Progenitor Cells in Development
While there is consensus in the literature that a progenitor is a partially specialized type of stem cell, there are differences in how progenitor cell division is described. For instance, according to one source,3 when a stem cell divides at least one of the daughter cells it produces is also a stem cell; when a progenitor cell undergoes cell division it produces two specialized cells. A different source,2 however, explains that a progenitor cell undergoes asymmetrical cell division, while a stem cell undergoes symmetrical cell division.
The apparent inconsistency of these two versions illustrates the diversity and complexity of progenitor cells and their role in differentiation. This diversity is reflected in the nomenclature as well; progenitor cells are also called Transit-amplifying cells, Precursor cells, Progenitors, Lineage stem cells, and Tissue-determined stem cells.
The table below shows these complex stages:

Early in development:
symmetrical cell division

Late in development: type 1
asymmetrical cell division

Late in development: type 2
asymmetrical cell division
Table 2: Summarized from information in references 6 and 7.
The number of stem cells present in an adult is far fewer than the number seen in early development because most of the stem cells have differentiated and multiplied. This makes it extremely difficult to isolate stem cells from an adult organism, which is why scientists hope to use embryonic stem cells for therapy because embryonic stem cells are much easier to obtain.
B. The role of adult stem cells in tissue repair
During development, stem cells divide and produce more specialized cells. Stem cells are also present in the adult in far lesser numbers. The role of adult stem cells (also called somatic stem cells) is believed to be replacement of damaged and injured tissue. Observed in continually-replenished cells such as blood cells and skin cells, stem cells have recently been found in other tissue, such as neural tissue.
Organ regeneration has long been believed to be through organ-specific and tissue-specific stem cells. Hematopoietic stem cells were believed to replenish blood cells, stem cells of the gut to replace cells of the gut and so on. Recently, using cell lineage tracking, stem cells from one organ have been discovered that divide to form cells of another organ. Hematopoietic stem cells can give rise to liver, brain and kidney cells. This plasticity of adult stem cells has been observed not only under experimental conditions, but also in people who have received bone marrow transplants.4
Tissue regeneration is achieved by two mechanisms: (1) Circulating stem cells divide and differentiate under appropriate signaling by cytokines and growth factors, e.g. blood cells; and (2) Differentiated cells which are capable of division can also self-repair, e.g. hepatocytes, endothelial cells, smooth muscle cells, keratinocytes and fibroblasts. These fully differentiated cells are limited to local repair. For more extensive repair, stem cells are maintained in the quiescent state, and can then be activated and mobilized to the required site.5
For wound healing in the skin, epidermal stem cells and bone-marrow progenitor cells both contribute.6 Thus it is likely that organ-specific progenitors and hematopoietic stem cells are involved in repair, even for other organ repair.
Fundamental remaining questions regarding adult stem cells include: Does one common type of stem cell migrate to different organs and repair tissue or are there multiple types of stem cells? Does every organ have stem cells (some of which have not yet been discovered)? Are the stem cells programmed to divide a finite number of times or do they have unlimited cell proliferation capacity?
C. Role of stem cells in cancer
Ontogeny (development of an organism) and oncology (cancer development) share many common features. From the 1870s the connection between development and cancer has been reported for various types of cancers. Existence of "cancer stem cells" with aberrant cell division has also been reported more recently. The connection between cancer and development is clearly evident in teratocarcinomas.
As early as 1862, Virchow discovered that the germ cell tumor teratocarcinoma is made up of embryonic cells. In 1970, Stevens derived embryonal carcinoma cells from teratocarcinomas. A teratocarcinoma is a spontaneous tumor of germ cells that resembles development gone awry. This tumor may contain several types of epithelia: areas of bone, cartilage, muscle, fat, hair, yolk sac, and placenta. These specialized tissues are often adjacent to an area of rapidly dividing unspecialized cells. The teratocarcinomas are able to differentiate into normal mature cells when transplanted into another animal. This alternation between developmental and tumor cells status demonstrates how closely development and cancer are related.
McCulloch explored the connection between normal development of blood cells and leukemia.7 According to him, normal hematopoietic development requires the interaction of stem cell factor with its receptor, c-kit. A hierarchy of stem and progenitor cells differentiates and produces different sublineages of cells resulting from response to varied growth factors. Malignancies of the hematopoietic system originate from two sources: those with an increased growth in an early stem cell produce acute leukemia, while those that arise from a decreased response to death or differentiation in a stem cell produce chronic leukemia.
The present-day challenge is to decode the common molecular mechanism and genes involved in self-renewal for cancer cells and stem cells.8
II. Stem cells used in research and clinical applications
Rao and colleagues postulate that all stem cells, regardless of their origin, share common properties.9 These researchers have reviewed the literature for candidate "stemness" genes. They conclude that there are a set of candidate genes that are present in all stem cells and can serve as universal markers for stem cells. These code for proteins are involved in self-renewal and differentiation. In addition they predict some differences in gene expression between different populations of stem cells.
A. Types and characteristics of stem cells for culture:
Embryonic stem (ES) cells are obtained from the inner cell mass and cultured as illustrated:

embryonic stem cell culture

Figure 2: Embryonic stem cell culture
Source: http://www.stemcellresearchfoundation.org/WhatsNew/Pluripotent.htm
ES cells from mouse embryos have been cultured since the 1980s by various groups of researchers working independently.10 These pioneers established murine embryonic stem cells lines that could differentiate into several different cell types.11 ES cell lines have been established from other mammals (hamsters, rats, pigs, and cows). Thompson and colleagues at the University of Wisconsin reported isolation of primate ES cells in 1995 and human ES cells in 1998.12
ES cells are the best characterized of all the cultured stem cells. Properties of ES cells:13
(i) ES cells are pleuripotent, i.e. they have the ability to differentiate into cells derived from all three germ layers, but not the embryonic membranes.
(ii) ES cells are immortal i.e. cells proliferate in culture and have been maintained in culture for several hundred doublings. The advantage of maintaining stem cells in culture is that they are a source of a large number of cells in the undifferentiated state. So far other adult stem cells have not been maintained indefinitely.
(iii) ES cells maintain a normal karyotype (there are no major structural changes in the chromosomes)
(iv) ES cells display Oct-4 protein and other unique markers on the cell surface.
Generally, ES cells are maintained in culture on feeder cells (mouse fibroblast cells) There have been recent reports of ES cultured on feeder cell-free medium.14
ES cells can be induced to differentiate in vitro by culturing in suspension to form three-dimensional cell aggregates called embryoid bodies (EBs).15 The cells spontaneously differentiate into various cell types, e.g. neurons, cardiomyocytes, and pancreatic beta cells. The addition of growth factors to the culture directs differentiation to specific cell types. However, it is still challenging to isolate pure differentiated cell types.
Following injection of ES cells into immunodeficient mice, teratomas develop with derivatives of all three germ layers. This is a major disadvantage of using ES cells for cell therapy since any contaminating undifferentiated cells could give rise to cancer.
Embryonic germ cells Gearhart and colleagues originally derived stem cells from primordial germ cells.16 Cells cultured from the genital ridge of the human embryo have been isolated and cultured. These cells have a lesser capacity of proliferation than ES cells but have an advantage in that they are not tumorigenic, unlike ES cells.17
Embryonal carcinoma cells Embryonal carcinoma cell lines were first developed in 1967 by Ephrussi and colleagues from mouse teratomas, followed in 1975 by Fogh and Tempe from a human testicular teratocarcinoma. These cells are malignant relatives of ES and EG cells, which were used in many of the techniques to cultivate them. EC cells can differentiate under the right conditions and have a potential to be used for research and perhaps clinical applications.18 Once they differentiate they would not be expected to cause cancer, but these cells have not been studied as well as ES cells and are of limited use at present.
Adult or somatic stem cells The existence of hematopoietic stem cells was discovered in the 1960s, followed by the discovery of stromal cells (also called mesenchymal cells). Only in the 1990s did scientists confirm the reports of neural stem cells in mammalian brains. Since then stem cells have been found in the epidermis, liver and several other tissues.19

hematopoietic and stromal differentiation
Figure 4: Hematopoietic and Stromal stem cell differentiation
Source: http://stemcells.nih.gov/info/scireport/chapter5.asp
Adult stem cells offer hope for cell therapy to treat diseases in the future because ethical issues do not impede their use. In addition, if the patient's own cells are used, immunological compatibility is not an issue. However, ES cells have been found to be superior for both differentiation potential and ability to divide in culture.
Two concepts are useful to describe characteristics of adult stem cells:
Plasticity is a newly recognized ability of stem cells to expand their potential beyond the tissue from which they are derived. For example, Dental pulp stem cells develop into tissue of the teeth but can also develop into neural tissue.20
Transdifferentiation is the direct conversion of one cell type to another,21 e.g. transdifferentiation of pancreatic cells into hepatic cells and vice versa has been reported in both animals and humans as has the transdifferentiation of blood cells into brain cells and vice versa.22
Cell fusion: ES cells can fuse in vitro with neuronal cells and with hematopoietic stem cells.17 This has started a new debate in adult stem cell plasticity, namely that some cells may have fused and the nucleus was reprogrammed instead of transdifferentiating.
Cord blood stem cells Cord blood, from the umbilical cord, was believed to be an alternate source of hematopoietic stem cells; however, it is impossible to obtain sufficient numbers of stem cells from most cord blood collections to engraft an adult of average weight. Development continues on techniques to increase the number of these cells ex vivo. Cord blood contains both hematopoietic and non-hematopoietic stem cells.23
B. Research and Clinical Applications of Cultured Stem Cells
What are the uses of Cultured Stem cells? The most prominent is cell therapy for treating conditions such as spinal cord injuries and for curing disease. Stem cells are used to investigate questions to further basic and clinical research. Here are the major applications to date:
  1. Functional Genomic studies
    In 1986, Gossler et al. reported using mouse ES cells to produce transgenic animals.24 Soon after, two landmark papers in the field of mouse genetics demonstrated the ability to manipulate a specific gene of ES cells.25 Combining these techniques, a specific gene can be introduced into ES cells to produce transgenic mice. This gene can be transmitted to their offspring through the germline. Today these techniques enable the study of the function of mammalian genes and proteins in the mouse (through introducing human histocompatibility genes into mice).26
  2. Study of biological processes
    Studies of biological processes, namely development of the organism and progress of cancer, are facilitated by the ability to trace stem cell fate. The spleen colony assay developed by Till and McCulloch is an example study of the development of blood cells. In this method single cells were injected into heavily irradiated mice so that all the hematopoietic cells in these mice originated from the original colony. Studies of this nature helped decipher the clonal origin of cancer,
  3. Drug discovery and development
    The combination of isolation and purification of mouse ES cells and genetic engineering techniques has led to the use of murine ES cells in drug discovery. With the sequencing of the human genome many potential targets of new drugs have been identified. Studies using human ES may follow those of murine ES cells.27 Interest in using stem cells as models for toxicology has also grown recently.28
  4. Cell-based therapy
    Cultured ES cells spontaneously form embryoid bodies containing different cell types from all three germ layers. The desired cells are isolated and cultured and the differentiated cells are then used for therapy. ES cells have been induced to differentiate into neurons, cardiomyocytes and endoderm cells.
The identification of hematopoietic stem cells in mice by Till and McCulloch in 1961 heralded the use of stem cell therapy.29 By 1999, 50 diseases had been treated by bone marrow and stem cell therapy with varying degrees of success,30 among them leukemia, breast cancer, inflammatory bowel disease and osteogenesis imperfecta (a bone disease) in humans. ES and adult stem cells now offer hope for reversing the symptoms of many diseases and conditions including cancer, neurodegenerative diseases, spinal cord injuries, and heart disease. The following stem cell characteristics make them good candidates for cell-based therapies:31
i. Potential to be harvested from patients
ii. High capacity of cell proliferation in culture to obtain large number of cells from a limited source
iii. Ease of manipulation to replace existing non functional genes via gene transfer methods
iv. Ability to migrate to host's target tissues, e.g. the brain
v. Ability to integrate into host tissue and interact with surrounding tissue
Following is a summary of three diseases in which stem cell-based therapy has been used.
a) Heart disease
Cardiovascular disease is a leading cause of death worldwide killing 17 million people each year,32 especially due to heart attack and stroke. In the United States, heart disease is the number one cause of death. The high rate of mortality associated with heart diseases is the inability to repair damaged tissue33 due to the full differentiation of heart tissue. Interruption of blood supply to the tissue causes infarction of the myocardium and death of myocardiocytes. A recent report used a swine model of atrioventricular block and transplanted human ES cell-derived cardiomyocytes into the pig's heart to work as a pacemaker.34 The ES cells survived, functioned and integrated well with the host cells. The researchers used embryoid bodies to select spontaneously beating areas of culture (cultured myocytes will actually beat in synchrony just like a heartbeat). This study bodes well for future myocardial regeneration using human ES cells.
Adult stem cells have also been used in cell therapy for the heart.35 Skeletal muscle myoblast transfers showed contraction but did not differentiate into cardiomyocytes and did not integrate with the host myocardium. Ideally, both contraction and integration with host myocardium should have occurred in order for the therapy to be effective. Endothelial progenitor cells transplants halted the degenerative process but did not initiate regeneration. Early clinical studies may soon follow.
Another approach is cardiac tissue engineering.36 Cohen and Leor grew embryonal heart cells in vitro with an alginate scaffold (alginate is an algal polysaccharide) to provide 3D-support and organization for the cells. They transplanted the cells with the scaffold into the scar tissue of the rats with myocardial infarction and observed extensively. The vascularization shows that there was acceptance of the engineered tissue. This unique method of treating heart disease is promising and may be explored in other animal models in the future.
b) Diabetes
Elevated glucose levels in the blood are responsible for diabetes. Diabetes affects 16 million Americans (5.9 percent of the population) and is the seventh leading cause of death.37 Worldwide it afflicts 120 million people and the World Health Organization estimates that the number will reach 300 million by 2025.38 Type I diabetes, or juvenile onset diabetes, is an autoimmune disease that causes destruction of the insulin-producing beta cells in the pancreas. Insulin injections are given to diabetics but they cause surges in blood glucose levels followed by a drop in the glucose levels and lack fine tuning. Pancreas transplantation has been performed in diabetics as more recently has pancreatic islet cell transplantation. The latter has the advantages that it does not require whole organ transplantation. However, the need for immunosuppression to prevent rejection of allogeneic islet transplants and a serious shortage of organ donors are lingering problems.25 The Edmonton protocol, developed by Shapiro and colleagues, is promising. This procedure transplants a large amount of islet cells and uses a glucocorticoid-free type of immunosuppression regimen. In early clinical testing it reversed diabetes in all of the patients tested.
c) Stem cell therapy for diabetes
Cells need to be able to self-regenerate and differentiate. Also it has been observed that the presence of all the islet cell types is preferable to only beta cells since the former are better able to respond to changing levels of glucose in the blood. Growth must be balanced with ability to produce insulin. The insulin producing cells tend not to divide and those which divide actively do not produce insulin.
Adult stem cells from the pancreas have been elusive so far. However, a recent report of a clone from mouse pancreas that can generate both pancreatic and neural cell lines is exciting, as is a second report that adult small hepatocytes (liver cells) can be induced to produce insulin.39 Both reports offer hope for using adult stem cells as a treatment and cure for diabetes.
d) Parkinson's Disease
Parkinson's disease is the second most common neurodegenerative disease following Alzheimer's. Approximately 1.5 million people in the United States suffer from Parkinson's disease,40 which is caused when 80% or more of dopamine producing-neurons in the substantia nigra of the brain die. Normally, dopamine is secreted from the substantia nigra and transmitted to another part of the midbrain. This allows body movements to be smooth and coordinated.

transplant research, parkinson's disease
Figure 4: Stem Cell Transplant Research, Parkinson's Disease
http://gslc.genetics.utah.edu/units/stemcells/scsuccess/1define.cfm
Patients with Parkinson's disease are treated with the drug levodopa (or L-dopa), which is converted to dopamine in the body. Initially effective, the treatment's success is reduced over time and side effects increase, leaving the patient helpless.41
It has been recognized that dopamine-producing cells are required to reverse Parkinson's disease. Since the 1970s, many types of dopamine-producing cells have been used for transplantation. These include adrenal glands from the patient, human fetal tissue and fetal tissue from pigs.42 Limited success has been achieved with these cells. Rat and monkey models of Parkinson's were used to test fetal mesencephalic cells.41 Success with animal models led to clinical trials.
Fetal tissue transplantation has been performed in 350 patients, including trials using pig fetal tissue. So far, the success of reversing Parkinson's disease using fetal tissue has been limited at best. However, in the most successful cases, patients have been able to lead an independent life without L-dopa treatment.43 The limitations include (i) lack of sufficient tissue for the number of patients in need, (ii) variation in results between patients ranging from no benefit to reversal of symptoms, and (iii) Occurrence of uncontrolled flailing movements (called dyskinesias).
The many criteria for the cells used in therapy include the ability to produce dopamine, to divide and survive in the brain and to integrate into the host brain. For these reasons, differentiated embryonic stem cells offer more promise. Mouse ES cells have been used in rat models of Parkinson's disease and recently human ES cells have been reported to differentiate into dopamine-producing neurons in culture.44
Another consideration is the immune problem. It was believed that the brain is an immunologically privileged site tolerating transplanted cells from a different individual (meaning that the immune system will not attack tissue transplanted into this location). However, a recent report challenges this view.45 For this reason autologous cells may offer a safer alternative. Neural stem cells and hematopoietic stem cells are both likely candidates.31 Also, dental pulp cells in both rats and humans produce neurotrophic factors and are a candidate for autologous transplantation in Parkinson's.20
5) Therapeutic cloning
Somatic cell nuclear transfer was used to clone Dolly, the sheep.42 Since then, seven animal species have been cloned using this technique.44 A modified version for use in humans is as follows: The patient's DNA is injected into an enucleated unfertilized egg and used to generate ES cells which are then cultured and allowed to differentiate, followed by transplantation into the patient. This technique is called therapeutic cloning. The use of such cells may bypass the ethical objections and immunological issues of using ES cells and is the future of stem-cell clinical application.
transplant using a patient's own cells
Figure 5: Stem Cell Transplant Using a Patient's Own Cells
http://gslc.genetics.utah.edu/units/stemcells/scfuture/
Conclusion
This review has summarized the role of stem cells in basic biological processes in vivo, namely in development, tissue repair and cancer in Part I. Part II focused on cultured stem cells and their uses, describing the different sources of stem cells, their properties and their research uses and clinical applications.
Remarkable progress has been achieved in studying stem cells. The most exciting use of cultured stem cells is the promise for curing many devastating diseases like Parkinson's and diabetes. However, more basic research remains before stem-cell based therapy is widely used.
Of the stem cells discussed, ES cells have the most capacity to differentiate into a variety of cells and their proliferation capacity is also unsurpassed by any other cell type. There are three major problems with ES cells; ethical issues, immunological rejection problems and the potential of developing teratomas.
In the future, ideally, somatic stem cells from the patient will be extracted and manipulated and then reintroduced into the same patient to cure debilitating diseases. This would preclude the use of embryonic stem cells for cell therapy, eliminate the ethical objections against stem cell research, and also resolve immunological rejection problems. However, at present the cell proliferation and differentiation potential of embryonic stem cells remains far more likely to produce a cure than do the somatic cells.

Friday, April 5, 2013

ក្បាច់​រួមភេទ​ទាំង​៥​ដែល​អាច​ជួយ​អោយ​អ្នក​ឆាប់​មាន​ផ្ទៃពោះ

ការ​មាន​ផ្ទៃពោះ អាចជា​រឿង​ងាយស្រួល​បំផុត សម្រាប់​ដៃគូ​ស្នេហា​មួយ​ចំនួន តែ​ទោះជា​យ៉ាងណាក្តី មាន​ប្តី​ប្រពន្ធ​ខ្លះ អាច​នឹង​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​អត់​កូន​បាន ដោយសារតែ​មូលហេតុ​ជា​ច្រើន​យ៉ាង រួម​មាន​ផង​ដែរ នូវ​ការ​ចុះខ្សោយ ឬ ដោយសារ​តែ​បរិមាណ​មេ​ជីវិត​ឈ្មោល​មិន​គ្រប់គ្រាន់​។​

នៅក្នុង​ករណី​ ខ្លះទៀត ការ​ខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​អ្នក និង ដៃគូ​គឺ​អាច​ជួយ​ជម្រុញ​អោយ​ភាគី​ខាង​ស្រី​ឆាប់​មាន ទម្ងន់​បាន​។​នៅពេល​ដែល​អ្នក​បាន​ជ្រើសរើស ក្បាច់​រួមភេទ​ដែល​សាក​សម​បំផុត នោះ​វា​នឹង​ជួយ​ធ្វើអោយ មេ​ជីវិត​ឈ្មោល ចេញ​បាន​ល្អ និង ឆាប់​ធ្វើដំណើរ​ទៅកាន់​មាត់ស្បូន​របស់​ស្ត្រី​បាន​យ៉ាង​ល្អ​។​

នេះ​ គឺជា​អ្វី ដែល​យើង​ត្រូវ​ពិចារណា​ពី​អាយុជីវិត​របស់ មេ​ជីវិត​ញី និង មេ​ជីវិត​ឈ្មោល​របស់​អ្នក​ទាំង​ពីរ​។ នៅពេលដែល អូវុល ត្រូវ​បាន​បញ្ចេញ​ពី​អូ​វែ នោះ​វា​នឹង​ធ្វើ​ដំណើរ​ចុះ​មក​ផ្នែក​ខាងក្រោម​នៃ​បំពង់​ដៃ​ស្បូន មកកាន់​តួ​ស្បូន​។ ជាធម្មតា មេ​ជីវិត​ញី ដែល​ត្រូវ​បាន​បញ្ចេញ​នេះ មាន​អាយុ​បានត្រឹមតែ ២៤​ម៉ោង ប៉ុណ្ណោះ ខណៈពេល​ដែល​មេ​ជីវិត​ឈ្មោល អាច​រស់នៅ​ក្នុង​ខ្លួន​ស្ត្រី​បាន​ដល់ ៣ ទៅ ៥​ថ្ងៃ​។ នៅក្នុង​ដំណាក់កាល​នេះ មេ​ជីវិត​ទាំង​ពីរ គួរតែ​អាច​នៅ​ជិត​គ្នា តាម​ដែល​អាច​ទៅរួច នោះ​វា​នឹង​អាច​ជួបគ្នា និង រលាយ​ចូលគ្នា​ក្លាយ​ជា​ស៊ុត​បង្ក​កំណើត​មួយ​បាន ។​

ខណៈពេល ដែល​មនុស្ស​ជាច្រើន នឹង​យល់​ស្រប​ចំពោះ​ស្ថានភាព​នៃ​ការ​រួមភេទ គឺ​មិន​មាន​ទំនាក់ទំនង អ្វី​នឹង​ការ​មាន​ផ្ទៃពោះ​នោះទេ ការពិត​មួយ​ដែល​ត្រូវបាន​គេ​ស​ន្ម​ត់​នោះ​គឺថា ក្បាច់ ឬ ស្ថានភាព​នៃ​ការ​រួមភេទ មួយចំនួន អាច​ជួយ​អោយ​មេ​ជីវិត​ឈ្មោល ជួប​នឹង​មេ​ជីវិត​បាន ក្នុង​រយៈពេល​ខ្លី​បំផុត តាម​ដែល​វា​អាចធ្វើ​បាន ។​

វា ​ជា​ការពិត​ណាស់ នៅពេល​ដែល​ដៃគូ​មួយចំនួន ដែល​មាន​បញ្ហា ឬ ប្រឈម​នឹង​ភាព​ពិបាក នឹង​ការ​មាន​គភ៌​។ ដោយ​ការយល់ឃើញ​ដូចនេះ ស្ថានភាព​ដែល​ល្អ​បំផុត ក្នុង​ការជួយ​អោយ​អ្នក​ឆាប់​មានកូន​នោះ​គឺ ត្រូវ​ចៀសវាង​រាល់​ស្ថានភាព​ណា ដែល​បង្អាក់​ដល់​មេ​ជីវិត​ឈ្មោល ក្នុង​ការ​ទៅ​ជួប​នឹង​មេ​ជីវិត​ញី ដូចជា ក្បាច់​រួមភេទ​ដោយ​ការ​ឈរ​, ការ​អង្គុយ ឬ ក្បាច់​ស្ត្រី​នៅ​ពី​ខាងលើ​ជាដើម​។ ហើយ​កត្តា​មួយ​ផ្សេងទៀត អ្នក​ក៏ត្រូវ​កំណត់​ផងដែរ​នូវ បរិមាណ​នៃ​មេ​ជីវិត​ឈ្មោល  ដែល​ហូរ​ចេញពី​ទ្វារមាស​វិញ ។​

ខាងក្រោម​នេះ គឺជា​ក្បាច់​រួមភេទ​ដែល​អាច​ជួយ​អោយ​អ្នក ឆាប់​មាន​ផ្ទៃពោះ​បាន​៖

១. ក្បាច់​បុរស​នៅ​ពី​លើ​ស្ត្រី ឬ ហៅថា The missionary position ។​វា​ត្រូវ​បាន​គេ​ជឿជាក់ថា ក្បាច់​នេះ អាច​ជួយ​អោយ​ភាគី​ខាង​ស្រី​ឆាប់​មាន​កូន​បាន បាន​យ៉ាង​ល្អ​បំផុត​។ នេះ​ដោយសារ​តែ ស្ថានភាព​នេះ អាច​អោយ​មេ​ជីវិត​ឈ្មោល​ជ្រាបចូល​ទៅបាន​យ៉ាងជ្រៅ ចូលទៅ​ក្នុង​មាត់ស្បូន និង ឆាប់​បាន​ជួប​មេ​ជីវិត​ញី ដែល​នៅ​រង់ចាំ​នៅ​ទីនោះ ។​

២.  ការលើក​ត្រគៀក​របស់​ដៃគូ​ខាង​ស្រី​។ ការតំឡើង ឬ កល់​អោយ​ត្រគាក​របស់​នាង ដោយ​ការប្រើ​ខ្នើយ​កល់​នៅ​ពីក្រោយ​នាង ក៏​អាច​ជួយ​អោយ​មេ​ជីវិត​ឈ្មោល និង មេ​ជីវិត​ញី​ឆាប់​ជួបគ្នា​បានដែរ​។​

៣. ក្បាច់ Doggy-style ដែល​ជា​ស្ថានភាព​មួយ ដែល​ភាគី​ខាង​ប្រុស នៅ​ពីក្រោយ ភាគី​ស្រី នេះ​ក៏​ត្រូវបាន គេ​ជឿជាក់ថា វា​ឆាប់​ជួយ​អោយ​អ្នក​មាន​ផ្ទៃពោះ​បាន​ផង​ដែរ​។ នៅក្នុង​ស្ថានភាព​នេះ មេ​ជីវិត​ឈ្មោល អាច​ធ្វើដំណើរ​បាន​យ៉ាង​ល្អ និង ជិត​ចូល​ទៅ​ដល់​មាត់ស្បូន ដូច្នេះហើយ​ទើប​វា​អាច​បង្កើន​ឱកាស​នៃ​ការ មាន​ផ្ទៃពោះ​បាន យ៉ាង​ល្អ ។​

៤. ​ក្បាច់​ដេក​ចំហៀង ឬ ហៅថា side-by-side ដែល​តម្រូវ​អោយ​អ្នក​ទាំង​ពីរ គេង​រាង​ចំណិត​ត្រសក់​។ ក្បាច់​នេះ អាច​ធ្វើអោយ​មេ​ជីវិត​ឈ្មោល ឆាប់​បាន​ទៅ​ជួប​នឹង​មេ​ជីវិត​ញី​បាន​យ៉ាង​ឆាប់​បំផុត ។​

៥.​ជា​ ចុងក្រោយ​នោះ គឺ​អារម្មណ៍​នៃ​ការ​ដល់​ចំណុច​កំពូល ។ ខណៈពេល​ដែល​ពេល​ខ្លះ វា​គ្មាន​អ្វី​ជាប់​ទាក់ ទង​នឹង ស្ថានភាព​នៃ​ការ​រួមភេទ វា​ក៏​មាន​នូវ​ការស្រាវជ្រាវ​ខ្លះ​បានបង្ហាញ​ថា អារម្មណ៍​នៃ​ការ​ដល់​ចំណុច​កំពូល​របស់​ស្ត្រី ក៏​អាច​ជួយ​នាង អោយ​ឆាប់​មានគភ៌​បាន​ផងដែរ​។ ដោយយោង​តាម​ការសិក្សា​អង្កេត​មួយចំនួន បានបង្ហាញ​ថា អារម្មណ៍​នៃ​ការ​ត្រេកត្រអាល​នេះ អាច​នឹង​ជួយ​រុញច្រាន​អោយ​មេ​ជីវិត​ឈ្មោល ធ្វើដំណើរ​ឡើង​ទៅ​កាន់​មាត់ស្បូន បាន​យ៉ាង​លឿន ។ ហើយ​អ្វី​ដែល​អ្នក​ត្រូវ​ចងចាំ​ចុងក្រោយ​នោះ​គឺ ត្រូវ​ធ្វើ​ចិត្ត​អោយ​សប្បាយ និង រីករាយ​ចំពោះ​ការព្យាយាម​ចង់​បាន​កូន​នេះ ៕​

មនុស្ស​ក្បាល ទំពែក​មាន​អត្រា​ជំងឺ​បេះ​ដូច​ច្រើន​ជាង​មនុស្ស​ធម្មតា

Newser ៖​ តាម​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​មួយ​របស់​ប្រទេស​ជប៉ុន បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា មនុស្ស​ដែល​មាន​​ក្បាល​ទំពែក គឺ​មាន​អត្រា​ជំងឺ​បេះ​ដូង​ ខ្ពស់​ជាង​មនុស្ស​ធម្មតា ។ ហើយ​ពួក​គាត់​តែង​តែ​ ពាក់​សក់​​ឬ​មួក​ដើម្បី​ការ​ពារ​នោះ។ ចំណែក​ព័ត៌មាន​ របស់​គេហទំព័រ​ Bloomberg វិញ​ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា មនុស្ស​ទំពែក​កាន់តែ​ខ្លាំង គឺ​មាន​គ្រោះ​ថ្នាក់​កាន់តែ​ខ្លាំង ។ បញ្ហា​នេះ មាន​អត្រា​ស្លាប់​ ឬ​គ្រោះ​ថ្នាក់​ដល់​អាយុជីវិត ច្រើន​ជាង​ជំងឺ ជំងឺ​ដែល​បណ្ដាលមកពី ការ​ជក់​បារី, ជំងឺ​លើ​ឈាម, ជំងឺ​ធាត់​ពេក, ជំងឺ​ខ្លាញ់​ក្នុង​ប្រមាត់​ ដោយ​យោង​តាម ឯក​សារ​ស្រាវជ្រាវ របស់​មហាវិទ្យាល័យ​មួយ​របស់ Tokyo។
សូម​បញ្ជាក់​ផង​ដែរ​ថា តាម​របាយ​ការណ៍​លម្អិត បាន​ឲ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា ក្នុង​ចំណោម​មនុស្ស​ ដែល​មាន​ជំងឺ​បេះ​ដូង ១០០នាក់ គឺ​មាន​ចំនួន ៣០នាក់ ជា​មនុស្ស​ក្បាលទំពែក (Bald men) ដោយ​ស្មើ​នឹង ៣០% នៃ​អត្រា​ជំងឺ​បេះ​ដូង៕

Study: Balding Men at Higher Risk for Heart Disease

PROBLEM: 30 to 40 percent of adult men have male pattern baldness. Some research has suggested that there's an association between hair loss and heart disease, but not enough to consider it as a possible early warning sign. 

METHODOLOGY: After evaluating the merits of the existing literature -- over 850 studies published since 1950 -- Japanese researchers narrowed the field to six sufficiently rigorous studies that together account for almost 40,000 men. Three were cohort studies, following the health of balding men over time; the other three, case-control studies, compared bald men to peers with full heads of hair. All controlled for complicating factors like age and smoking.
RESULTS: Across the board, increased balding was strongly linked to increased risk of CHD.
Mostly-bald men in the cohort studies were 32 percent more likely to develop CHD over the follow-up period than those who weren't balding. Under the age of 55-60 (the studies grouped them differently), the association remained and was even intensified: CHD risk for the "extensively balding" was upped to 44 percent.
In the cohort studies, bald and balding men were as high as 70 percent more likely to have heart disease than non-balding peers. In the younger age groups, their risk was increased by 84 percent.
Risk was concentrated on the top of the head. Two studies, taken together, showed that as this area became mildly, moderately, and extensively more sparse, the odds of a participant developing heart disease escalated from 18, to 36, to 48 percent, respectively.
Receding hairlines, in the above case, were not significantly correlated with CHD. And overall, front-of-head baldness was associated with increased heart disease to a much lesser degree than other balding patterns.
IMPLICATIONS: The leading theory, which the authors say their analysis supports, is that hair loss from the top of the head is one of the more visible symptoms of hardened arteries; a condition caused by unhealthy behaviors that in turn causes heart disease. Insulin resistance, chronic inflammation, and increased sensitivity to testosterone are also linked to both conditions.
Does this mean that hair loss can be added to the list of early warning signs of heart disease -- just like high cholesterol, family history, smoking, and obesity, to name a few --  that doctors should look out for in their patients? Well, these researchers seem to think this could be a good idea -- once further study elucidates the risk and clarifies screening guidelines. After all, male baldness is extremely common; as the authors admit, medicating everyone who's thinning out on top would likely create more problems than it would solve.

"Male pattern baldness and its association with coronary heart disease: a meta-analysis," is published in BMJ Open.

 

Tuesday, March 19, 2013

ចិន​និង​ភូមិភាគ​អាស៊ី​ខាង​ត្បូង


បទវិភាគ​របស់ ហ្សង់-ហ្វ្រង់​ស័រ តាន់
(07:03)
តាំង​ពី​បុរាណកាល​មក ប្រទេស​ចិន​តែងតែ​ចាត់ទុក​អាស៊ី​ខាងត្បូង​ថា ជា​ភូមិភាគ​មួយ​ដែល​មាន​អារ្យធម៌​ខ្ពង់ខ្ពស់់ ហើយ​ក្រៅ​ពី​ដែន​ដី​ទីបេ​មួយ​ចេញ ចិន​មិន​ដែល​បាន​កាន់កាប់​តំបន់​នេះ ដូច​ដែល​ខ្លួន​បាន​ធ្វើ​នៅ​អាស៊ី​បូព៌ា ឬ​ក៏​នៅ​ប៉ែក​ខាង​ជើង​នៃ​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​ឡើយ។ ជាមួយ​អាស៊ី​ខាងត្បូង ចិន​បាន​ត្រឹម​ធ្វើ​ការ​ផ្តោះប្តូរ​នៅ​លើ​វិស័យ​វប្បធម៌ ពាណិជ្ជកម្ម វិទ្យាសាស្ត្រ​និង​បច្ចេកវិជ្ជា​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។

នៅ​សតវត្សរ៍​ទី​១៩ ទំនាក់ទំនង​រវាង​ចិន​និង​អាស៊ី​ខាងត្បូង​បាន​ស្គាល់​ការ​ប្រែប្រួល​ខ្លាំង​ ជាមួយ​នឹង​ការ​ចូល​មក​ដល់​ភូមិភាគ​នេះ​របស់​បស្ចិម​ប្រទេស ដូច​យ៉ាង​ពួក​អង់គ្លេស​ដែល​បាន​មក​ត្រួតត្រា​ឥណ្ឌា កាន់កាប់​នេប៉ាល់ និងទីបេ។

នៅ​ក្នុង​បរិបទ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​សម័យ​នោះ ចិន​និង​អាស៊ី​ខាងត្បូង​ដែល​ត្រូវ​បាន​ពួក​បរទេស​សាច់​ស​ត្រួតត្រា​និង​ជាន់ ​ឈ្លី​ដូច​គ្នា ចាប់​ផ្តើម​មាន​ស្មារតី​សាមគ្គី​រួបរួម​គ្នា​តាម​ផ្លូវ​ចិត្ត​ប្រឆាំង​នឹង​ ពួក​អាណានិគមនិយម។ ក្រោយ​មក​ទៀត នៅ​ពេល​ដែល​កងទ័ព​ជប៉ុន​ចូល​ឈ្លានពាន​អាស៊ី  និង​លុកលុយ​ទៅ​ដល់​មាត់​ទ្វារ​នៃ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា សាមគ្គីភាព​រវាង​ចិន​និង​អាស៊ី​ខាងត្បូង​រឹងរឹត​តែ​មាំ ហើយ​ប្រយោជន៍​រវាង​ពិភព​ទាំង​ពីរ​ក៏​រឹងរឹត​តែ​ខិត​ចូល​ជិត​គ្នា​ដែរ។

ក៏​ប៉ុន្តែ នៅ​ទី​បំផុត ក្រោយ​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទី​ពីរ ចិន​និង​អាស៊ី​ខាងត្បូង​បែរ​ជា​ចែក​ផ្លូវ​គ្នា​ដើរ ឃ្លាត​ឆ្ងាយ​ពី​គ្នា​ទៅ​វិញ ពីព្រោះ​ចិន​បាន​ក្លាយ​ជា​របប​កុម្មុយនិស្ត រីឯ​នៅ​អាស៊ី​ខាង​ត្បូង​វិញ ប្រទេស​ខ្លះ​បាន​ជ្រើស​យក​របប​សង្គម​និយម​សេរី និង​ខ្លះ​ទៀត​របប​មូលធន​និយម របស់​ពួក​គហបតី។ ចាប់​ពី​ពេល​នោះ​មក និង​តែ​ប៉ុន្មាន​ខែ​ប៉ុណ្ណោះ ក្រោយ​ការ​ចាប់​បដិសន្ធិ​ឡើង​នៃ​សាធារណរដ្ឋ​ប្រជា​មានិត​ចិន ទីក្រុង​ប៉េកាំង​បាន​ផ្តើម​បង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ​នូវ​មហិច្ឆតា​របស់​ខ្លួន ទៅ​លើ​អាស៊ី​ខាង​ត្បូង។ កាល​នោះ កងទ័ព​របស់​ម៉ៅ សេទុង (Mao Tsé Toung) បាន​វាយ​លុកលុយ​ទៅ​លើ​ទីបេ ហើយ​បាន​លេប​យក​ដែនដី​នេះ​ទាំង​ស្រុង​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៥១។

តាម​ពិត​ទៅ ចិន​ប្រញាប់​ច្បាំង​យក​ទីបេ ពីព្រោះ​ខ្លាច​ឥណ្ឌា​ដែល​ទទួល​បាន​ឯករាជ្យ​ពី​អង់គ្លេស​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៤៧ ចូល​ទៅ​កាន់កាប់​ដែនដី​នេះ​មុន​ខ្លួន។ គួរ​គូស​បញ្ជាក់​ថា  កាល​សម័យ​នោះ ក្នុង​ឋានៈ​ជា​រដ្ឋ​ធំ​និង​សំខាន់​ជាង​គេ​នៅ​អាស៊ី​ខាង​ត្បូង ឥណ្ឌា​ត្រូវ​ទទួល​បាន​ពី​ចក្រភព​អង់គ្លេស មរតក​នយោបាយ​និង​ឥទ្ធិពល​ទៅ​លើ​ទីបេ នេប៉ាល់​និង​ប៊ូតង់។

នៅ​ចំពោះមុខ​ការ​ឈ្លានពាន​របស់​ចិន​ទៅ​លើ​ទីបេ ប្រទេស​ឥណ្ឌា​របស់​នេរុ (Nehru) បាន​ត្រឹម​ថ្កោល​ទោស និង​បាន​ត្រឹម​ផ្តល់​សិទ្ធិ​ជ្រកកោន​នយោបាយ​ឲ្យ​ដាឡៃ ឡាម៉ា(Dalaï Lama)តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក អាស៊ី​ខាង​ត្បូង​ផ្តើម​យល់​ពី​ធាតុ​ពិត​នៃ​ប្រទេស​ចិន​កុម្មុយនិស្ត ដែល​ថែម​ទាំង​ចង់​លាត​សន្ធឹង​អនុត្តរភាព​របស់​ខ្លួន ទៅ​លើ​តំបន់​ហ៊ីម៉ាឡាយ៉ា(Himalaya) ដែល​ជា​ទីតាំង​នៃ​ប្រទេស​នេប៉ាល់ និង​នៃ​ប្រទេស​ប៊ូតង់​ទៀត​ផង។ ជាក់ស្តែង កាលនោះ អគ្គមគ្គទេសក៍​ចិន​ម៉ៅ សេទុង​ បាន​ប្រកាស​ថា«ខ្សែ​ទឹក​ឬ​ជួរ​ភ្នំ មិន​មែន​ជា​ព្រំដែន​ធម្មជាតិ ហើយ​ក៏​មិនមែន​ជា​មហា​រនាំង​ដែល​យើង​ផ្លោះ​មិន​ផុត​នោះ​ទេ»។ ម៉ៅ សេទុង ​ចង់​និយាយ​ថា ភ្នំ​ហ៊ីម៉ាឡៃយ៉ា​មិន​អាច​មក​រារាំង​មហិច្ឆតា​របស់​ចិន​ទៅ​លើ​ប្រទេស​ នេប៉ាល់ និង​ប្រទេស​ប៊ូតង់​បាន​ឡើយ។

ឧទាហរណ៍​មួយ​ទៀត​នៃ​មហិច្ឆតា​របស់​ចិន​ទៅ​លើ​អាស៊ី​ខាងត្បូង​គឺ​ករណី​នៃ​ ដែនដី​Cache-mire​នៅ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ទី​៥០ ចិន​បាន​ចូល​មក​ច្បិច​យក​បន្តិច​ម្តងៗ ដែនដី​ប៉ែក​ឦសាន​នៃ​Cachemire  ម្តុំ​តំបន់​Aksai Chin ដែល​មាន​ផ្ទៃ​ប្រមាណ​៣​ម៉ឺន​៣​ពាន់​គីឡូ​ម៉ែត្រ​ក្រឡា។ ក្រោយ​មក​ទៀត នៅ​ឆ្នាំ​១៩៦៣ ប្រទេស​ប៉ាគីស្ថាន​បាន​សម្រេច​ផ្ទេរ​ផ្ទៃ​ដី​ប្រមាណ​៥​ពាន់​១​រយ​៨០​ គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា នៅ​ប៉ែក​ខាង​ជើង​Cachemire​ទៅ​ឲ្យ​ចិន​ទៀត។ ជា​ថ្នូរ​វិញ ចិន​បាន​សន្យា​ជួយ​ការពារ​ប៉ាគីស្ថាន នៅ​ចំពោះមុខ​ការ​គំរាមកំហែង​ពី​សំណាក់​ប្រទេស​ឥណ្ឌា។ សម្រេចសម្រួច​ទៅ សព្វ​ថ្ងៃ​ចិន​កាន់កាប់​១​ភាគ​៣​នៃ​ដែនដី​Cachemire ដែល​ឥណ្ឌា​និង​ប៉ាគីស្ថាន​ដណ្តើម​គ្នា អស់​រយៈ​ពេល​ជាង​៦០​ឆ្នាំ​កន្លង​មក​ហើយ។

ការ​ក្តាប់​យក​ប៉ែក​ឦសាន​នៃ​Cachemire ជា​អាទិភាព​មួយ​ចាំបាច់​បំផុត សម្រាប់​ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​ចិន។ ពីព្រោះ​ធ្វើ​បែប​នេះ ចិន​អាច​ត្រួត​ពិនិត្យ​បាន​ល្អ​ខេត្ត​Xinjiang​ដែល​នៅ​ជាប់​នឹង​Cachemire និង​ដែល​សម្បូណ៌​ទៅ​ដោយ​ពួក​Ouigours​អ្នក​កាន់​សាសនា​អ៊ីស្លាម​រស់​នៅ។ ធ្វើ​បែប​នេះ ចិន​ក៏​មាន​លទ្ធភាព​ការពារ​កុំ​ឲ្យ​ឥទ្ធិពល​អ៊ីស្លាម​ជ្រុល​និយម​ធ្លាយ​ចេញ​ មក​ពី​Cachemire ហើយ​ហូរ​ចូល​មក​ក្នុង​ខេត្ត​Xinjiang​បាន។

ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត មហិច្ឆតា​របស់​ចិន​ទៅ​លើ​អាស៊ី​ខាង​ត្បូង​ក៏​ស្តែង​ឡើង តាម​រយៈ​ការ​ស្វែង​រក​ច្រក​មួយ ដើម្បី​ចេញ​ពី​ដីគោក​ចូល​ទៅ​មហា​សមុទ្រ​ឥណ្ឌា​ដែរ។ នៅ​ក្នុង​ន័យ​នេះ ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​ចិន ក្នុង​អតីតកាល​ក៏​ដូច​បច្ចុប្បនកាល សម្លឹង​ឃើញ​ច្រក​ពីរ។ ច្រក​ទី​មួយ​គឺ​ផ្លូវ​ដែល​ចេញ​ពី​ខេត្ត​Xinjiang​ហើយ​កាត់​តាម​ប្រទេស​ ប៉ាគីស្ថាន។ ច្រក​ទី​ពីរគឺ​ផ្លូវ​ដែល​ចេញ​ពី​ខេត្ត​Yunnan ហើយ​កាត់​តាម​ប្រទេស​ភូមា។

មែនទែន​ទៅ តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៤៩ រហូត​មក​ដល់​ចុង​ទសវត្សរ៍​ទី​៩០ នយោបាយ​ចិន​នៅ​ចំពោះ​មុខ​ភូមិភាគ​អាស៊ី​ខាង​ត្បូង​បាញ់​ទៅ​រក​គោលដៅ​តែ​មួយ​ គត់ នោះ​គឺ​ខ្ទប់​កុំ​ឲ្យ​ឥទ្ធិពល​ឥណ្ឌា​រីក​ធំ ចេញ​ហួស​ពី​អាស៊ី​ខាង​ត្បូង។ នៅ​ក្នុង​ន័យ​នេះ ចិន​បាន​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ឥណ្ឌា ដូច​យ៉ាង​ប៉ាគីស្ថាន បង់ក្លាដែស នេប៉ាល់ ស្រីលង្កា ប៊ូតង់​និង​ភូមា។

ចិន​បាន​លក់​អាវុធ​ទៅ​ឲ្យ​ប៉ាគីស្ថាន ស្រីលង្កា បង់ក្លាដែស និង​ភូមា។ ដូច​គ្នា​អ៊ីចឹង​ដែរ នៅ​ក្នុង​ជម្លោះ​និង​នៅ​ក្នុង​សង្គ្រាម​ម្តង​ជា​ពីរ​ដង​រវាង​ប៉ាគីស្ថាន​និង ​ឥណ្ឌា ចិន​បាន​កាន់​ជើង​និង​បាន​ជួយ​ប៉ាគីស្ថាន​ជា​ដរាប។

ក៏​ប៉ុន្តែ ជាង​មួយ​ទសវត្សរ៍​ចុង​ក្រោយ​នេះ អ្វីៗ​ក៏​ប្រែប្រួល​អស់​ហើយ។ ថ្នាក់ដឹកនាំ​ចិន​មាន​ជំហរ​អព្យាក្រឹត​ជាង​មុន នៅ​ក្នុង​ជម្លោះ​រវាង​ប៉ាគីស្ថាន​និង​ឥណ្ឌា។ ម្យ៉ាង​គឺ​មក​ពី តាំង​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៨​មក ឥណ្ឌា​ក៏​ដូច​ប៉ាគីស្ថាន សុទ្ធ​តែ​បាន​ក្លាយ​ទៅ​ជា​មហា​អំណាច​បរមាណូ។ ម្យ៉ាង​ទៀត គឺ​មក​ពី តាំង​ពី​មាន​មហា​ភេរវកម្ម​ថ្ងៃ​ទី​១១​កញ្ញា​ឆ្នាំ​២០០១​មក  ប៉ាគីស្ថាន​បាន​បែរ​ទៅ​ស្និទ្ធ​ជាមួយ​នឹង​អាមេរិក ទៅ​ជួយ​អាមេរិក​រំលំ​របប​តាលីបង់ នៅ​អាហ្វហ្កានីស្ថាន និង​ទៅ​ជួយ​អាមេរិក​ក្នុង​សង្គ្រាម​ប្រឆាំង​ភេរវកម្ម​អន្តរជាតិ។ ទន្ទឹម​នេះ​ដែរ អាមេរិក​ក៏​បាន​និង​កំពុង​បន្ត​ប្រឹងប្រែង​ទាក់ទាញ​ឥណ្ឌា​មក​ធ្វើ​ជា​ សម្ព័ន្ធមិត្ត នៅ​ពេល​មួយ​ដែល​ចិន​កំពុង​លេច​ត្រដែត​ឡើង នៅ​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ៕

Twitter Delicious Facebook Digg Stumbleupon Favorites More